Ο Ζακόμπ Σπον (Jacob Spon ) γεννήθηκε το 1647 στη Λυών στην
καλβινιστική προτεσταντική οικογένεια του Charles Spon, ενός Γάλλου ιατρού και
Ελληνιστή. Η καλλιεργημένη τραπεζική
οικογένεια των Σπον προερχόταν
από το Ουλμ της Γερμανίας και εγκαταστάθηκε στη Λυών από το 1551 και ήταν από
τις εύπορες και διάσημες οικογένειες της πόλης. Ο Ζακόμπ από μικρός είχε έφεση στη μελέτη και
διάβασμα και μπήκε στη ιατρική σχολή του Στρασβούργου. Κατά την διάρκεια των
σπουδών του εκεί γνωρίζει τον γιό του
φίλου του πατέρα του, τον Charles Patin, ο οποίος μύησε τον Ζακόμπ στην
νομισματική και του μετέδωσε το ενδιαφέρον του για την αρχαιότητα και τις αντίκες.
Όταν ο Ζακόμπ συνέχισε τις σπουδές του στο Παρίσι, γνώρισε εκεί και τον πατέρα Patin, τον Guy και
το ενδιαφέρον του για την αρχαιότητα δυνάμωσε. Το 1668 απέκτησε το διδακτορικό
δίπλωμα στη ιατρική στο Μονπελιέ και επέστρεψε τη Λυών όπου εργάστηκε ως ιατρός
της ψηλής κοινωνίας της πόλης. Παράλληλα με την ιατρική δεν ξεχνούσε κ το χόμπι
του και το 1673 εκδίδει το πρώτο του έργο « Έρευνες πάνω σε αρχαιότητες και περιγραφές
της πόλης της Λυών» . Το πόνημα αυτό τυχαίνει μεγάλης απήχησες και ο Σπον ξεκινάει
την αλληλογραφία με τους διάσημους Γάλλους μελετητές και φιλοσόφους και κατοχυρώνεται ως μέλος του κινήματος της «Δημοκρατίας των Επιστολών» . Μεταξύ των ανταποκριτών
του ήταν οι εξέχουσες προσωπικότητες της τότε Γαλλικής κοινωνίας όπως ο θεολόγος Jacques-Bénigne Bossuet, ο φιλόσοφος
Pierre Bayle, ο Pierre Carcavy, ο λόγιος François d'Aix de la Chaise και ο François Charpentier.
Εκείνη της εποχή του Ουμανισμού στην Ευρώπη αναζωπυρώνεται το ενδιαφέρον για την Αρχαία Ελλάδα , την τότε Ελλάδα και για την πόλη των Αθηνών , που την θεωρούσαν ερειπωμένη και ακατοίκητη. Η μελέτη της Ελλάδας τότε γινόταν από τα έργα του Παυσανία, Ηρόδοτο και Θουκυδίδη. Όμως στην Εποχή της Διαφωτισμού , η Δυτική κοινωνία ξεκίνα δειλά να αναζητά τις δικές της σύγχρονες πηγές. . Το 1674, ο Jacob Spon σχεδίαζε να συμμετάσχει στο ταξίδι του Jean Foy-Vaillant, αντιπρόσωπο του Γαλλικού βασιλιά, στη Μασσαλία, για να τον συνοδεύσει στο ταξίδι του στην Ελλάδα. Φεύγει έγκαιρα , παραμένει στο Aix-en-Provence και τελικά χάνει το πλοίο και ο εκπρόσωπος του βασιλιά φεύγει χωρίς αυτόν. Στη Μασσαλία συναντά τον βιβλιοπώλη της Λυών, Μαρκ Μάγερ, ο οποίος πηγαίνει στη Ρώμη. Ο Σπον παραμένει στη Ρώμη 5 μήνες, μελετάει την Αρχαία πόλη. Άλλα το όνειρο του παραμένει η Αθήνα και η Ελλάδα.
Στη Ρώμη η τύχη τον φέρει στη γνωριμία με τον Τζορτζ Γουέλερ (George Wheler ) Άγγλο προτεστάντη, ερασιτέχνη βοτανολόγου και λάτρη όπως ο Σπον την Κλασσική Αρχαιότητα. Αυτή η συνάντηση έμελλε να τους βάλει και τους δυο στην Ιστορία Εξερεύνησης της Ελλάδας και της Ανατολής με ανεξίτηλα γράμματα. Το πάθος και των δυο για την αρχαιότητα και η κοινή θρησκεία τους οδηγούν να κάνουν μαζί τα 2 ταξίδια στην Ανατολή με τον Γούελερ να βάζει και το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων του για αυτό. Μετά από τους 6 μήνες ταξιδεύοντας και εξερευνώντας την Φλωρεντία, Μπολόνια και Φεράρα φτάνουν στην Βενετία. Το ενδιαφέρουν των Ευρωπαίων εκείνη την εποχή ήταν τεράστιο για την Αρχαία Ελλάδα που ο Σπον και ο Γουέλερ συναντούν άλλους δυο περιηγητές , τον Άγγλο μαθηματικό Francis Vernon και τον Άγγλο ευγενή Giles Eastcourt και ταξιδεύουν μαζί μέσο των Δαλματικών ακτών μέχρι την Ζάκυνθο. Εκεί ο Vernon και Eastcourt πηγαίνουν μέσω Πάτρας στην Αθήνα και πρώτοι την εξερεύνησαν όμως δεν πρόλαβαν να ανακοινώσουν τα δεδομένα τους, διότι ο Vernon πέθανε σύντομα στη Ναύπακτο και ο Eastcourt σκοτώθηκε σε 1 χρόνο στη Περσία.
Ο Σπον και ο Γουέλερ από τη Ζάκυνθο πήγαν Κύθηρα , Δήλο και κατέληξαν στην Κωνσταντινούπολη και μετά από το εξάμηνο ταξίδι στην ηπειρωτική Τουρκία ξαναγύρισαν στη Ζάκυνθο. Κατά την διάρκεια της εξερεύνησης τους, μαζεύουν ντοκουμέντα, νομίσματα, αντιγράφουν και καταγράφουν τις αρχαίες επιγραφές.
Το φθινόπωρο του 1675 ξανά ξεκίνησαν μέσω της Πάτρας κ πήγαν στη Ναύπακτο. Εκεί με το πλοίο φτάσανε στο Γαλαξίδι όπου βρήκανε μια άγνωστη λατινική επιγραφή . Από το Γαλαξίδι πηγαίνοντας στους Δελφούς επισκέπτονται τα Σάλωνα όπου ο Σπον ανακαλύπτει μια άγνωστη επιγραφή που του επιτρέπει να ταυτίσει τα Οθωμανικά Σάλωνα με την πρωτεύουσα των Εσπέριων Λοκρών , την αρχαία Πόλη Κράτος Άμφισσα! Η αναφορά για αυτό το γεγονός υπάρχει στο δεύτερο τόμο του συγγράμματος του Σπον . Αυτή την σπουδαία ανακάλυψη του Σπον επιτρέπει άμεσα μετά την απαλλαγή από το τουρκικό ζυγό η πόλη της Άμφισσας να ονομαστεί ξανά με το πραγματικό ιστορικό της όνομα! Μετά οι δυο περιηγητές πάνε στους Δελφούς και εστιάζουν την προσοχή τους στο Μοναστήρι της Παναγίας των Δελφών, που βρισκόταν στο Αρχαιολογικό χώρο και δεν υπάρχει σήμερα. Η αναπαράσταση της Παναγίας των Δελφών ο αναγνώστης μπορεί να δει στο Αθηναϊκό Μουσείο Βυζαντινής Τέχνης . Το Ιανουάριο του 1676 το δίδυμο φτάνει στην Αθήνα που παραμένει 2 εβδομάδες, εξερευνώντας την πόλη και κάνοντας εξορμήσεις στην Ελευσίνα και στη Κόρινθο. Ο Σπον καταγράφει όχι μόνα τα αρχαιολογικά ευρήματα αλλά φτιάχνει τον πρώτο χάρτη της Αρχαίας Αθήνας που έχει μεγάλη απήχηση. Κατά των δυο ταξιδιών του ο Σπον καταγράφει και συλλέγει 50 επιγραφές και 600 νομίσματα.
Μετά το 1676 οι δρόμοι τον Σπον και του Γουέλερ χωρίζουν. Ο Σπον εκδίδει το 1678 το τρίτομο του έργο «Το ταξίδι στην Ιταλία, Δαλματικές Ακτές , Ελλάδα και τη Ζάκυνθο» . Στο πρώτο τόμου περιγράφει το ταξίδι, τα ευρήματα και δίνει τις δικές του ερμηνείες σε αρχαία , στο δεύτερο τόμο αναφέρει ένα λεξιλόγιο νεοελληνικών λέξεων προς χρήση των μελλοντικών περιηγητών και στο τρίτο τόμο έχει ακριβέστερες εικόνες , ζωγραφισμένες από τον ίδιον, των επιγραφών, των μνημείων και των νομισμάτων.
Επιστρέφοντας στη Λυών ο Σπον ασχολείται με την μελέτη διαφόρων πυρετών που ήταν συχνοί στη περιοχή και εκδίδει πολύ χρήσιμο βιβλίο για την διαφοροδιάγνωση τους πυρετούς το 1681. Το 1683 εκδίδει το βιβλίο « Η ιστορία της Δημοκρατίας της Γενεύης» . Ο Ζακόμπ Σπον πρώτος στην ιστορία μιλάει για την «Αρχαιολογία» περιγράφοντας της ως μελέτη των αρχαιοτήτων. Δυστυχώς για αυτών, το 1685 ο Γάλλος Βασιλιάς ο Λουδοβίκος ο 14 ανακαλεί το Διάταγμα του Ναντ (1598) που προσέφερε θρησκευτικές ελευθερίες των Ουγενότων και μετά από το κύμα διωγμών ο Σπον είναι αναγκασμένος να φύγει από την Λυών στη Γενεύη , όπου στο δρόμο τον ληστεύουν , παίρνοντας όλα του τα χρήματα και τα σπάνια ευρήματα από τα ταξίδια του. Αρρωσταίνει με τη φυματίωση και πεθαίνει την ιδία χρονιά, πάμφτωχος σε ηλικία μόλις 38 χρονών.
Τελείως διαφορετική μοίρα είχε ο Γουέλερ, που το 1684 εκδίδει το έργο «Το ταξίδι στην Ελλάδα» έξι τόμων που πέρα από τις βοτανολογικές του παρατηρήσεις και ταξιδιωτικές επισήμανσης έχει μεταφρασμένες από τα γαλλικά μεγάλα αποσπάσματα του έργο του Σπον σε τέτοιο κλίμακα που πολλοί μιλούν για την λογοκλοπή. Ο Γουέλερ αφιερώνει το έργο στον Βασιλιά Κάρολο Β΄ της Αγγλίας, κερδίζει το τίτλο του ιππότη, λεφτά, παγκόσμια αναγνώριση και πεθαίνει στα βαθιά γεράματα στα 73 του χρόνια. Το έργο του Γουέλερ και όχι του Σπον για πολλές δεκαετίες ακολουθούσε να είναι έργο αναφοράς για τις αρχαιότητες της Αθήνας.
Σήμερα ο Σπον και ο Γουέλερ με τα ταξίδια και τα βιβλία τους θεωρούνται οι θεμελιωτές της σύγχρονης ταξιδιωτικής λογοτεχνίας για την Ελλάδα και οι ίδιοι αυτοί ανέδειξαν την Ελλάδα ως κύριο προορισμό του ταξιδιού στην Ανατολή ανοίγοντας δρόμο για την μελέτη της Ελλάδας και των θησαυρών της από το μεγάλο κύμα Ευρωπαϊκών περιηγητών 18 και 19 αιώνα. Στη μνήμη του Σπον θα ονομαστεί ένας δρόμος στην σύγχρονη πόλη της Άμφισσας ως ελάχιστος φόρος τιμής προς αυτόν τον σπάνιο αρχαιολάτρη, πρωτοπόρο αρχαιολόγο και μεγάλο φίλο της Ελλάδας.
