ΤΑ ΑΓΝΩΣΤΑ ΤΗΣ ΦΩΚΙΔΑΣ : Ο ΕΝΤΟΥΑΡΝΤ ΛΙΑΡ ΚΑΙ ΤΑ ΣΑΛΩΝΑ, Ο ΜΕΤΡ ΤΗΣ "ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ ΤΗΝΣ ΑΝΟΗΣΙΑΣ" ΚΑΙ ΤΗΣ ΣΑΤΙΡΙΚΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ, ΖΩΓΡΑΦΟΣ ΚΑΙ ΤΑΞΙΔΕΥΤΗΣ ΣΤΗΝ ΑΜΦΙΣΣΑ !

Ο Έντουαρντ Λίαρ, γεννήθηκε το 1812 στο Λονδίνο στην οικογένεια του Τζερεμία Λίαρ , ενός εύπορου χρηματιστή και ήταν το νεότερο από τα 21 παιδιά του. Σε 4 χρόνια από την γέννηση του η οικογένεια αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τον πολυτελή βίο εξαιτίας της αποτυχίας του πατέρα του μικρού  Έντουαρντ στο Χρηματιστήριο  μετά την αστάθεια του κατά την διάρκεια των Ναπολεόντειων πολέμων.  Την εκπαίδευση και την ανατροφή στη θέση της μητέρας ανέλαβε μεγαλύτερη  κατά 21 χρόνια η αδελφή του Ανν κ η άλλη αδελφή του , η Σάρα. Από μικρό παιδί, ο Λίαρ είχε βρογχικό άσθμα κ έπασχε από την  επιληψία με συχνές κρίσεις. Ο  Λίαρ αισθάνθηκε δια βίου ενοχή και ντροπή για την επιληπτική του κατάσταση. Όταν ο Λίαρ ήταν περίπου επτά ετών, άρχισε να παρουσιάζει σημάδια κατάθλιψης, πιθανώς λόγω της αστάθειας της παιδικής του ηλικίας. Έπασχε από περιόδους σοβαρής μελαγχολίας και προς το τέλος της ζωής του είχε και μερική τύφλωση , που εξελίχτηκε προοδευτικά.         Οι αδελφές του τον μύησαν στην στη λογοτεχνία και  την ζωγραφική όπου ο Έντουαρντ φάνηκε να ξεχωρίζει . Αναγκάστηκαν να φύγουν από το πατρικό τους σπίτι  και να μένουν και οι 3 σε ένα άλλο κατάλυμα . Η Άνν Λίαρ συνέχυσε να προσέχει τον Έντουαρντ ως «μητέρα» μέχρι το θάνατο της στην ηλικία 50 χρονών.  Ο Λίαρ από την ηλικία 6 ετών έδειξε τεράστια έφεση στην ζωγραφική και από τα 15 χρόνια έβγαζε με την ζωγραφική του προς τα ζην.

  Στον έφηβο  Έντουαρντ άρεσε πολύ να ζωγραφίζει τα πουλιά και  σύντομα ο Λίαρ εξελίχθηκε σε σοβαρό "ορνιθολογικό συντάκτη" που απασχολούσε η Ζωολογική Εταιρεία και στη συνέχεια   ζωγράφισε τα πουλιά  του  12^ου  κόμη του Ντέρμπι, τον Edward Smith-Stanley   που είχε  μια  μεγάλη  ιδιωτική  συλλογή των  1272 άγριων πουλιών στην έπαυλη του στο   Knowsley.  Ήταν ο πρώτος μεγάλος καλλιτέχνης  που ζωγράφισε τα  πτηνά από πραγματικά ζωντανά πουλιά  αντί του ομοιώματος τους . Για 4 χρόνια, από το 1832 έως 1836 συνεργάζεται με τον γνωστό ορνιθολόγο John Gould και τον συνόδευσε στο ταξίδι για την καταγραφή των πουλιών της Ευρώπης στο Άμστερνταμ,  το Ρότερνταμ, στη Βέρνη και στο Βερολίνο. Ταυτοχρόνως δίδασκε την γυναίκα του Gould, την Elizabeth Gould-Coxen, πολύ  γνωστή απώτερα ως «ορνιθολογική» ζωγράφος.  Η όρασή του επιδεινώθηκε πάρα πολύ για να δουλέψει με τέτοια ακρίβεια στα ωραία σχέδια και τα χαρακτικά των πλακών που χρησιμοποιήθηκαν στη λιθογραφία, έτσι γύρισε στη ζωγραφική τοπίων και τα ταξίδια.

 

   Η πρώτη δημοσίευση του Λίαρ , που δημοσιεύθηκε όταν ήταν 19 ετών, ήταν εικονογραφήσεις της οικογένειας Psittacidae ή των παπαγάλων το 1830.  Γνωστός σε όλου το κόσμου ο Λίαρ έγινε το 1846 όταν έκδωσε η πρώτη συλλογή των παραδοξολογημάτων « Book of Nonsense» , που μαζί με την «Παράλογη Βοτανική» και το «Παράλογο Αλφάβητο» είναι τα κορυφαία του έργα με τις εικονογραφίες από τον ίδιο. ‘Ένα από τα γνωστότερα του έργα είναι το « The Owl and the Pussycat» που το έγραψε ακόμα έφηβος όταν δούλευε στον Κόμη του Ντέρμπι.  Το συγγραφικό του έργο συγκρίνεται συχνά με αυτό του Λούις Κάρολ, τον συγγραφέα της « Η Αλίκη στο χώρα των Θαυμάτων» , μαζί με τον οποίον συγκαταλέγεται στους σημαντικότερους συγγραφείς παραδοξολογημάτων της Βικτοριανής Εποχής.

  Ο Τζορτζ Όργουελ διέκρινε στον Λίαρ την ικανότητα να αποφεύγει το χυδαίο, παρομοιάζοντας  το χιούμορ του με κακοποιό πνεύμα που παρεμβαίνει στην κοινή λογική. Όπως και στη περίπτωση του Κάρολ ,τα παιδαριώδη γραπτά του  Λίαρ έγιναν αντικείμενο εκτενέστερης ανάλυσης, σε μια προσπάθεια να αποκαλυφθεί κάποιο κρυφό νόημα και βαθύτεροι συμβολισμοί, παρά το γεγονός πως ο ίδιος ο συγγραφέας ανέφερε χαρακτηριστικά πως επιδίωξε να καταστήσει το έργο του ακατάλληλο για τέτοιο είδος παρερμηνείες! Πέρα από την λογοτεχνία και ζωγραφική ο Λίαρ ασχολήθηκε με την σύνθεση της μουσικής για τα ποιήματα του κ όχι μόνο, όμως το σημαντικό μέρος της μουσικής του έχει χαθεί.  

 Από το 1837, λόγω κακής υγείας από χρόνιο άσθμα και βρογχίτιδα  κ υπήρχε ανάγκη παραμονής στο θερμότερο από την Αγγλία κλήμα  ο Λίαρ  διέμενε πια  στην Ιταλία.  Έτσι, ταξίδεψε στην Ιταλία, την Ελλάδα, την Αλβανία, την Παλαιστίνη, τη Συρία, την Αίγυπτο και πολλά άλλα μέρη, ακόμα και την Ινδία και τη Σρι Λάνκα. Επίσης, ο Λίαρ  ταξίδεψε στην Ελβετία, την Αδριατική θάλασσα, τη νότια Γαλλία, τη Μάλτα και την Τουρκία.   Έζησε μερικά από τα πιο ευτυχισμένα χρόνια της ζωής του στα Ιόνια νησιά. 
  Το 1848 ταξίδεψε για πρώτη φορά σε ελληνικά εδάφη. Εξαιρετικός ζωγράφος ο Λίαρ είχε στόχο να απεικονίσει την αυθεντική φυσιογνωμία της χώρας. Η κληρονομιά του περιλάμβανε  εκατοντάδες ελληνικά τοπία ζωγραφισμένα με το μοναδικό του ύφος και εξίσου εντυπωσιακά,  λεπτομερή ημερολόγια και επιστολές για τη ζωή του στην Ελλάδα. Στην Κέρκυρα, ο Έντουαρντ Λίαρ προσέλαβε τον Γιώργο Κόκκαλη ως υπηρέτη του. Ο Κόκκαλης ήταν προσωπικός βοηθός του Λίαρ και ταξιδιωτικός σύντροφος για τα επόμενα τριάντα χρόνια. Ο Λίαρ γνώρισε ελληνικά και ήταν λάτρης της φωτογραφίας, αλλά η κύρια τεχνική του αποτελείται από χρωματιστά  η μη σχέδια , που αργότερα ζωγραφίστηκαν με υδατογραφία . Έγινε πολύ λάτρης των χρωμάτων και των λεπτομερειών, αλλά λόγω της κακής του όρασης αναγκάστηκε να περιοριστεί σε ζωγραφική τοπίου. Ο Έντουαρντ Λίαρ συνέδεε τα σχέδια του με χειρόγραφες σημειώσεις, συνήθως σε τοπογραφία. Θα ζωγραφίσει τα σκίτσα σε μήνες ή και χρόνια αργότερα. Ταξίδεψε στα Ιόνια νησιά, την Αθήνα και την Αττική, την Εύβοια, τη Φωκίδα , τη Βοιωτία, την Ήπειρο, το Άγιο Όρος, τη Θεσσαλία, τη Μακεδονία, την Αλβανία, την Πελοπόννησο, την Κρήτη και άλλα νησιά, αφήνοντας πίσω του συνολικά περίπου 3000 έργα, αντιπροσωπευτικά μιας προσπάθειας ερμηνείας το ελληνικό τοπίο. Οι εικόνες του αποτελούν ανεκτίμητη μαρτυρία για τη χώρα στα χρόνια που ακολούθησαν την Επανάσταση και προηγήθηκαν της βίαιης ανθρώπινης επέμβασης και της εισβολής των δυτικών στοιχείων.

   Στη Φωκίδα διαπιστωμένα είναι ότι πέρασε από την Άμφισσα, αποθανατίζοντας τη πόλη με ένα ωραίο σκίτσο που φαίνεται το Κάστρο και η πόλη των Σαλώνων από κάτω του. Μετά από τα Σάλωνα ανέβηκε στους Δελφούς και ζωγράφισε σε μερικά σκίτσα το Καστρί που βρισκόταν τότε πάνω στο αρχαιολογικό χώρο. Επίσης υπάρχουν αρκετά σκίτσα του Παρνασσού και της Αράχοβας .  Ως αποτέλεσμα των ταξιδιών του σε Ελληνικά εδάφη και στα εδάφη που διατηρούσε τότε η Τουρκία στην Ευρώπη ήταν ο  ταξιδιωτικός «οδηγός» : « Journal of Landscape Painter in Greece and Albania» το 1851. Στην εισαγωγή  ο Λίαρ ασχολείται με τις αντιξοότητες που αντιμετωπίζουν οι ταξιδιώτες που επιθυμούν να εξερευνήσουν την περιοχή και τις απαραίτητες διατάξεις για ένα τέτοιο ταξίδι. Ταυτόχρονα, εκφράζει τον θαυμασμό του για τα εντυπωσιακά ορεινά τοπία. Οι είκοσι εικόνες που απεικονίζουν το ταξιδιωτικό ημερολόγιο αυτού του επιφανή ζωγράφου τοπίου καθιστούν το χώρο με πιστότητα, ενώ ταυτόχρονα το διακοσμούν με τη διακριτή προσθήκη ανθρώπινων μορφών. Ο Λίαρ ζωγράφισε τα τοπία του από τη βέλτιστη οπτική γωνία, επιτυγχάνοντας έτσι τη μοναδική ομορφιά του καθενός από αυτά.

  Μετά από τα πολυάριθμα ταξίδια του εγκαταστάθηκε το 1870 στο Σαν Ρέμο της Ιταλίας . Πέθανε αυτός ο πολυτάλαντος άνθρωπος το 1888, στα 76του χρόνια από την καρδιακή νόσο. Ο τάφος του βρίσκεται στο Κοιμητήριο  “Foce”  του Σαν Ρέμο. Το έργο αυτού του εξαιρετικού Φιλέλληνα που αφορά την  Ελλάδα και τα τοπία της  έχει εκδοθεί αρκετές φορές στη χώρα μας και στο εξωτερικό.