Η ΦΩΚΙΔΑ- «ΤΟ ΒΑΡΥ ΠΥΡΟΒΟΛΙΚΟ» ΤΗΣ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΠΡΟΒΟΛΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ.

 

Η ΦΩΚΙΔΑ- «ΤΟ ΒΑΡΥ ΠΥΡΟΒΟΛΙΚΟ» ΤΗΣ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ  ΠΡΟΒΟΛΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ.

 

 

H Φωκίδα είναι το πιο δυνατό «χαρτί» για την τουριστική προβολή και ανάπτυξη από τους άλλους νομούς που απαρτίζουν την Περιφέρεια Στέρεας Ελλάδας . Αντιθέτως τυχαίνει πολύ μειωμένη τουριστική προβολή και στήριξη σε σχέση με τους άλλους νομούς. Και όταν μιλάμε για τον Τουρισμό, δεν εννοούμε μόνο εξωτερικό τουρισμό με την επικέντρωση του ενδιαφέροντος στους αρχαιολογικούς χώρους, αλλά για «πλήρη πακέτο» του εξωτερικού και εσωτερικού τουρισμού, με τα μνημεία αρχαιολογικά , ιστορικά, θρησκευτικά , φυσικού κάλλους. 

 

Η Φωκίδα στα αρχαία χρόνια «φιλοξενούσε» στα σημερινά εδάφη της τα 3 αρχαία ελληνικά φύλα  και ήταν βάση για τα τρία κράτη τους, των Φωκέων, των Εσπέριων ή Οζολών Λοκρών και των Δωριέων . Στα εδάφη της υπήρχαν   πολλές σημαντικές Αρχαίες Πόλεις Κράτη , μερικές πόλεις από αυτές είναι γραμμένες  στα σχολικά βιβλία της ιστορίας σε όλο τον κόσμο . Στην Φωκίδα  επίσης υπήρχε  το σημαντικότερο μαντείο της αρχαιότητας , αυτό των Δελφών.  

 

  Να ξεκινήσουμε από την Ναυαρχίδα της τουριστικής κίνησης της Φωκίδας  , από τους Δελφούς. Οι Δελφοί ήταν μια πόλη που λειτουργούσε το σημαντικότερο μαντείο της Αρχαίας Οικουμένης , του Πυθίου Απόλλωνα. Τεράστια είναι η ιστορία των Δελφών, στο μαντείο κτίζεται ο Ναός του Απόλλωνα, οι 7 Σοφοί της Αρχαιότητας εκφράζουν τα 147 Δελφικά Παραγγέλματα, οι σημαντικότερες Αρχαίες Πόλεις Κράτη διατηρούν θησαυροφυλάκια στο Μαντείο. Από όλο το γνωστό κόσμο συρρέουν , πλούσιοι και φτωχοί πιστοί για τον χρησμό της Πυθίας. Για τους Δελφούς ξεσπούν 4 Ιεροί Πόλεμοι , όταν το συλλογικό όργανο διοίκησης του μαντείου, η ένωση 12 σημαντικών πόλεων και κρατών ,  η Δελφική Αμφικτιονία αποφασίζει να επέμβει με τα όπλα σε διαφορά γεγονότα. . Στη πόλη κάθε 4 χρόνια γινόταν  τα Πύθια , οι πιο σημαντικοί αγώνες μετά από τους Ολυμπιακούς, οπού τα διαγωνίσματα  εκτός  των αθλητικών είχαν και μουσικό χαρακτήρα κ το μοναδικό έπαθλο ήταν το δαφνοστέφανο και η μεγάλη φήμη του Πυθιονίκη. Σήμερα στους Δελφούς διασώζεται ένας από τους καλύτερους αρχαιολογικούς χώρους της χώρας, ο Ναός του Απόλλωνα, με την Ρωμαϊκή Αγορά, το Αρχαίο Θέατρο, με το Αρχαίο Στάδιο , Γυμνάσιο, Ναό Αθηνάς Προναίας , τους Θησαυρούς των Πόλεων, με την Κασταλία πηγή και πολλών άλλων κτισμάτων. Στο Αρχαιολογικό Μουσείο των Δελφών που διαθέτει παγκόσμια φήμη εκτός από τον Ομφαλό της Γης, την πρώτη καταγεγραμμένη μελωδία στο κόσμο , την Σφίγγα των Ναξίων, των Κόρων της Ιωνίας υπάρχει ο Ηνίοχος , το πιο τέλειο χάλκινο άγαλμα στο κόσμο. Τα τελευταία 5 χρόνια   η κίνησης στο αρχαιολογικό χώρο και στο μουσείο παρουσιάζει σταθερή αύξησή με 10-13% περίπου.     

 

  Από τους Δελφούς ερχόμαστε στην Άμφισσα .  Η ιστορία της Άμφισσας ξεκίνα από την αρχαιότητα, η ονομασία της με την επικρατέστερη εκδοχή προέρχεται από την νύμφη Άμφισσα, ερωμένη του θεού Απόλλωνα , την κόρη του Μάκαρου και εγγονή του θεού Αιόλου. Ο μύθος αναφέρει τον Ανδραίμονα ως βασιλιά της Άμφισσας και πατέρα του ήρωα του Τρωικού Πολέμου τον Θόαντα. Η Ακρόπολη της Άμφισσας με τα κυκλώπεια τείχη διασώζεται μέχρι σήμερα με προσθήκες κατά της Φραγκοκρατίας και της Τουρκοκρατίας . Στην πόλη της Άμφισσας υπάρχουν  πολλά αρχαιολογικά ευρήματα που είναι συγκεντρωμένα στο εντυπωσιακό Αρχαιολογικό Μουσείο, ένα από τα καλύτερα μικρά μουσεία της χώρας. Στον Πελοποννησιακό πόλεμο η Άμφισσα ήταν στο πλευρό της Σπάρτης και έχει καταστραφεί από τον Φίλλιπο Β’ κατά την διάρκεια του 3ου Ιερού Πολέμου. Οι Ρωμαίοι δεν μπόρεσαν να εκπορθήσουν την Ακρόπολη και σύναψαν εμπορική συμφωνία με την πόλη με πολλά προνόμια . Στην εποχή του Οκταβιανού Αυγούστου , μετά την νίκη του Ακταίου και την υποχρεωτική μετακόμιση των Αιτωλών στην Νικόπολη , η Άμφισσα γνώριζε μεγάλη ακμή με την προσέλευση των γειτόνων Αιτωλών και αριθμούσε 70.000 κατοίκους. Το 2014 στον ελαιώνα της ανακαλύφθηκε ο μυκηναϊκός τάφος που «λειτουργούσε» κατά του 13 -11 αιώνα π.Χ., που φαίνετα1 να αλλάζει όλα τα γνωστά χρονολογικά δεδομένα για την περιοχή. 

 

  Το σημερινό Γαλαξίδι είναι μοναδική Ναυτοπολιτεία της Ηπειρωτικής Ελλάδας με τέτοια πλούσια και διαχρονική ιστορία . Το σημερινό Γαλαξίδι στα αρχαία χρόνια ήταν μια ακμάζουσα πόλη των Εσπέριων Λοκρών από το 8ο αιώνα π.Χ. Το Χάλαιον ήταν μια από της σημαντικότερες πόλεις με την λατρεία του θεού Απόλλωνα και οι κάτοικοι διαχρονικά διαπρέπανε στην ναυτιλία και εμπόριο. Η πόλη κατοικείται συνέχεια και γνωρίζει ιδιαίτερη ακμή το 2ο αιώνα μ.Χ . Από την αρχαία εποχή υπάρχουν απομεινάρια της αρχαίας οχυρώσεις και θαυμάσιο Ναυτικό Μουσείο Γαλαξιδίου με εντυπωσιακά ευρήματα. Ο οικισμός ποτέ δεν εξαφανίστηκε και ακολουθούσε λαμπρή σταδιοδρομία σε βυζαντινά χρόνια και με ιδιαίτερη σημαντική πρόσφορα στον Απελευθερωτικό Αγώνα του 1821.

   Στην Φωκίδα υπάρχουν 3 πολύ  γνωστές Αρχαίες Πόλεις Κράτη  των Φωκέων, η Κίρρα , η Κρίσσα (σημερινό Χρισσό) και η Λιλαία . Η  ιστορία και των 3 πόλεων είναι πλούσια , από τους Ιερούς Πολέμους, τον Πρώτο Χημικό Πόλεμο της Αρχαιότητας , τον όρκο του Ιπποκράτη και πολλά αλλα. Άλλες αρχαίες πόλεις της ευρύτερες περιοχής ήταν η Δωρική Τετράπολη με το Ερίνεο ( σημερινή Γραβιά) , Βοίο ( σημερινή Μαριολάτα) , Πίνδο ( σημερινά Καστέλια) και το Κύτινο ( σημερινό Παλιοχώρι Φθιώτιδας)  . Στα σύνορα του νομού με την Φθιώτιδα  βρίσκονται τα Πυρά του Ηρακλέους , με τα απομεινάρια του Ναού, όπου κάηκε ο Ημίθεος, σύμφωνα με την μυθολογία. Κοντά βρίσκεται και  η Καστριώτισσα , ένα χωριό του Δ.Δ. των Καλλίων με αρχαία Δωρική Ακρόπολη χρονολογίας 500 χρονιά  π.Χ. 

  Στον δρόμο από την Άμφισσα στο Λιδωρίκι υπήρχε η Αρχαία Μυωνία στη σημερινή θέση της Αγίας Ευθυμίας, με την ξακουστλη Ακρόπολη της.  Στη περιοχή της σημερινής  Δεσφίνας υπήρχε μια αρχαία πόλη Εχεδάμεια. Η σημερινή Δεσφίνα ‘έχει να δείξει εξίσου πολλά αξιοθέατα στον ταξιδιώτη με τα δυο μουσεία της , του Δεσπότη Σαλώνων Ησαλια και του Σπύρου Παπαλουκά και βυζαντινούς ναους .  Στον δρόμο από το Κιρρα στο Γαλαξίδι υπήρχε η Αρχαία Πόλη της Τριταίας .  Στον δρόμο από το Γαλαξίδι προς το Ευπάλιο υπήρχαν και άλλες σημαντικές πόλεις των Εσπέριων Λοκρων, όπως ο Τολοφώνας, το Τειχιο, το Κροκύλειο, η Ποτιδάνεια και στο σημερινό Μαλανδρίνο υπήρχε η πόλη Φύσκο , η οποία αποτελούσε από το 4 αιώνα π.Χ. έδρα του κοινού των Εσπέριων Λοκρών.  Άλλη πόλη   ήταν η Αρχαία  Καλλίπολις, κοντά στο Λιδωρίκι , στο βυθό της λίμνης του Μόρνου σήμερα,  με την ξακουστή μάχη κατά των Γαλάτων το 279 π.Χ.

  Το Ευπάλιο ήταν μια Αρχαία Πόλη των Οζολών Λοκρών με ισχυρή οχύρωση. Η πόλη αναφέρεται από τον Θουκυδίδη κατά τον Πελοποννησιακό Πόλεμο. Ο επισκέπτης μπορεί να δει νότια και ανατολικά του χωριού τα ερείπια αρχαίου οικισμού και του αρχαίου νεκροταφείου. 

  Στην άκρη του Κρισσαίου Κόλπου υπάρχει η Ιτέα , μια νέα σχετικά πόλη , που ιδρύθηκε με το διάγγελμα του Ιωάννη Καποδίστρια το 1830 και έχει αξιοζήλευτη Ιπποδάμεια ρυμοτομία. Η Ιτέα ως λιμάνι δέχεται τα κρουαζιερόπλοια διαφόρων μεγεθών όλο το χρόνο. Ποια άλλη πόλη της Στερεάς Ελλάδας μπορεί να ισχυριστεί κάτι αντίστοιχο?

  Στις αρχές του 20 αιώνα η Ιτέα έπαιζε σημαντικό ρόλο ως βαση της Αντάντ στο 1 Παγκόσμιο Πόλεμο και ήταν  πόλος έλξης των διασημοτήτων στις δεκαετίας 50-60 και σήμερα παραμένει ιδανικός  προορισμός για ήσυχες καλοκαιρινές διακοπές.

 

Αν ρωτήσει κανείς για το ρόλο της Φωκίδας στην Επανάσταση του 1821, οι γνώστες της Ιστορίας του Απελευθερωτικού Αγώνα του Έθνους θα πουν  αμέσως  ότι η Φωκίδα διαδραμάτισε τον κυριότερο ρόλο στην επιτυχή έκβαση του Εθνικού Αγώνα. Ξεκίνησε δεύτερη  μετά  την Πελοπόννησο στις 24/3/1821 και ακολούθως οι άλλες περιοχές της Στερεάς Ελλάδας.  Η άλωση του Κάστρου των Σαλώνων (10/4/1821)  και η Μάχη στο Χάνι της Γραβιάς  λίγο αργότερα  (8/5/1821)  , κυριολεκτικά έσωσαν την Επανάσταση , ανακόπτοντας την προέλευση των  τουρκικών ενισχύσεων στην Πελοπόννησο. Η Μάχη της Άμπλιανης το  1824 , μια από τις φονικότερες μάχες της Επανάστασης ,πάλι ανέκοψε την παρέλαση μεγάλης στρατιάς των Τούρκων . Η Ναυμαχία της Αγκάλης το 1827 ήταν προπομπός και το αίτιο της ήττας του Ιμπραήμ Πασά στην Ναυμαχία του Ναβαρίνου. Σήμερα στην Άμφισσα στην Οικία του Οπλαρχηγού του Γερού Πανουργιά λειτουργεί εξαιρετικό Μουσείο της Ελληνικής Επανάστασης.

 

  Η Φωκίδα στην πάροδο των αιώνων ήταν  ένας  απομονωμένος  και ορεινός τόπος από την μία και ο πιο σύντομος  δρόμος από την Θεσσαλία και Κεντρική Στερεά Ελλάδα προς τον Μοριά   από την άλλη . Αυτός είναι ο λόγος ότι στη Φωκίδα , εκτός των γνωστών θρησκευτικών κέντρων , όπως το Άγιος Όρος και τα Μετέωρα,   στην Βυζαντινή και την μεταβυζαντινή περίοδο αναπτύχτηκαν αρκετά σημαντικά μοναστήρια. Σήμερα τα μοναστήρια της Φωκίδας αποτελούν πόλο έλξης του θρησκευτικού προσκυνηματικού τουρισμού με πολύ μεγάλο ενδιαφέρον από Ελληνικό και Διεθνή κοινό. Θα αναφέρω  μόνο επιγραμματικά : Παναγία Βαρνάκοβας ( έτος κτήσης 1077), κτήτορες μονής οι Κομνηνοι΄και ο Καποδίστριας, Μονή του Προφήτη Ηλία στο Χρισσό ( ε.κ.1019), εκεί στις 24/3/1841 έγινε η έναρξη της Επανάστασης του 1821 στην Στερεά Ελλάδα , Παναγία Τριβολού στο Προσήλιο ( 14 αιώνας) με τον Κοσμά Αιτωλό μοναχό εκεί στην νεαρή ηλικία, Μονή Μεταμόρφωσης του Σωτήρος στο Γαλαξίδι, (ε.κ.1250), Μονή Κουτσουρού (ε.κ.1670) , Παλιά και Νέα Μονές του Τίμιου Προδρόμου (ε.κ.1376, ε.κ.1873)  , Παλιά Μονή Τίμιου Προδρόμου στην Αρτοτίνα (ε.κ. 1728), εκεί που μόνασε ο Αθανάσιος Διάκος , Μονή Παναγιάς Παντάνασσας στην Γραβιά (ε.κ. 1512) . Στην Μητρόπολή της Άμφισσας υπάρχουν τοιχογραφίες του Σπύρου Παπαλουκά , φτιαγμένες με την μέθοδο των ανθιβολων , μοναδικές στο ελλαδικό χώρο τουλάχιστον.

 

  Από τα αξιοθέατα του Φυσικού Κάλλους η Φωκίδα δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από κανένα άλλον νομό της Στερέας Ελλάδας και της Ελλάδας γενικότερα. Με τους 4 ορεινούς όγκους που την περιβάλλουν , τον Παρνασσό, την Γκιώνα, τα Βαρδούσια και την Οίτη στην Φωκίδα δημιουργείται μοναδικό φυσικό «σκηνικό» . Θα αναφερθώ επιγραμματικά μόνο , το Δελφικό Τοπίο και ο Ελαιώνας της Άμφισσας, ο Κρισσαίος Κόλπος και τα νησάκια του, οι 10 «κρατήρες» στην Ιτέα , η Πηγή της Αγίας Ελεούσας και οι Πήγες του Βοιωτικού Κηφισού , η λίμνη του Μόρνου, τα « φιόρδ» Γαλαξιδιού, το Φαράγγι της Ρεκά και το αγριογιδο της Γκιώνας, ο Δάσος της Γραμμένης Οξυάς , το Κωρύκειο Άντρο , τα Τριζόνια και η αγρίας ομορφιάς ακτογραμμή της Δυτικής και Ανατολικής Φωκίδας, αμέτρητες πλαγιές βουνών, Χιονοδρομικό Κέντρο του Παρνασσού «Τα Κελάρια»,  πίστες αναρριχήσεις στο Σερνικάκι και στην Συκιά , νοτιότερος παγετώνας τησ Ευρώπησ στην Αγόριανη,  αλπικά τοπία , μονοπάτια. Όπως αντιλαμβάνεται κανείς η Φωκίδα είναι ο πλουσιότερος νομός της Στερέας Ελλάδας στο σύνολο των τουριστικών αξιοθέατων κάθε είδους. Και αξίζει εξίσου ανάλογη τουριστική προβολή και ανάπτυξη , με την συνεργασία των δυο Δήμων της μαζί με την Περιφέρεια της Στερέας Ελλάδας που διαθέτει  ειδικούς πόρους και δυνατότητες για αυτό. Μέχρι σήμερα   η όμορφη και μοναδική Φωκίδα μας παραμένει ένα αποπαίδι  και στον ίδιο της  το «διοικητικό σπίτι» της Περιφέρειας της Στερέας Ελλάδας. Αυτό κάποια στιγμή πρέπει να αλλάξει. 

                                                               

                                                               

 

 

 

 

ФОКИДА — «ТЯЖЁЛАЯ АРТИЛЛЕРИЯ» ЦЕНТРАЛЬНОЙ ГРЕЦИИ В ТУРИСТИЧЕСКОМ ПРОДВИЖЕНИИ И РАЗВИТИИ

 

Фокида — это самый сильный «козырь» для туристического продвижения и развития среди всех регионов, входящих в состав Центральной Греции. Тем не менее, она получает значительно меньшее внимание и поддержку в туристическом плане по сравнению с другими областями.
Когда мы говорим о туризме, имеем в виду не только внешний туризм, сосредоточенный на археологических памятниках, но и полноценный «пакет» внутреннего и внешнего туризма, включающий археологические, исторические, религиозные и природные достопримечательности.

В древности на территории современной Фокиды проживали три древнегреческих племени, которые основали здесь свои государства — фокейцев, западных или озольских локров и дорийцев. В области находилось множество значимых древних городов-государств, имена которых можно найти в учебниках истории по всему миру. Здесь также располагался важнейший оракул древности — Дельфы.

---

Дельфы — жемчужина Фокиды

Начать стоит с флагмана туризма Фокиды — города Дельфы. Это место, где находился величайший оракул античного мира — святилище Пифийского Аполлона. История Дельф обширна и легендарна: здесь был построен храм Аполлона, здесь семь мудрецов древности сформулировали 147 Дельфийских заповедей, а крупнейшие города-государства Эллады имели свои сокровищницы.
Со всех концов тогдашнего мира стекались люди — богатые и бедные — чтобы услышать прорицание Пифии.
Из-за стратегического и религиозного значения Дельфы стали причиной четырёх Священных войн, когда Дельфийская амфиктиония — союз двенадцати городов-государств — принимала решение о военных действиях.
Каждые четыре года здесь проходили Пифийские игры — вторые по значимости после Олимпийских, включавшие не только спортивные, но и музыкальные соревнования. Победитель получал лишь лавровый венок и славу «Пифионика».

Сегодня в Дельфах сохранился один из лучших археологических комплексов Греции: храм Аполлона, римская агора, античный театр, стадион, гимнасий, храм Афины Пронейи, сокровищницы городов, источник Касталия и многие другие памятники.
В Археологическом музее Дельф, известном во всём мире, находятся такие сокровища, как «Пуп земли», первая записанная в мире мелодия, Сфинкс наксийцев, статуи кор из Ионии и знаменитый Возничий — одно из самых совершенных бронзовых изваяний человечества.
За последние пять лет посещаемость археологического комплекса и музея стабильно растёт — на 10–13 % ежегодно.

---

Амфисса — город мифов и истории

Следующий пункт — Амфисса. История города уходит в глубочайшую древность: согласно наиболее распространённой версии, название происходит от нимфы Амфиссы — возлюбленной бога Аполлона, дочери Макара и внучки Эола.
Миф рассказывает о царе Андраемоне, правителе Амфиссы и отце героя Троянской войны Тоанта. Акрополь Амфиссы с циклопическими стенами сохранился до наших дней, дополненный постройками времён франкского и турецкого владычества.
В городе действует впечатляющий археологический музей — один из лучших среди малых музеев страны.
Во времена Пелопоннесской войны Амфисса была союзницей Спарты, а в эпоху Третьей Священной войны была разрушена Филиппом II. Римляне не смогли взять акрополь штурмом и заключили с городом торговое соглашение, даровав многочисленные привилегии.
При императоре Октавиане Августе, после победы при Акции и переселения этолийцев в Никополь, Амфисса пережила период расцвета, достигая 70 000 жителей.
В 2014 году в местной оливковой роще был найдена микенский гробница (XIII–XI вв. до н. э.), открытие которой изменило прежние хронологические представления о регионе.

---

Галаксиди — морская столица материковой Греции

Современное Галаксиди — уникальный морской город Греции с богатейшей историей.
В античные времена здесь находился процветающий город западных локров Халайон (VIII век до н. э.), где поклонялись богу Аполлону.
С тех времён сохранились остатки древних укреплений и действует великолепный Морской музей Галаксиди.
Город никогда не был заброшен, славился в византийский период и сыграл важную роль в Освободительной войне 1821 года.

---

Другие древние города Фокиды

Фокейцы имели три известнейших города-государства: Кирра, Крисса (нынешнее Хриссо) и Лилая — их история тесно связана с Священными войнами, первым приминением химического оружия в древности, клятвой Гиппократа и другими событиями.
Также здесь находилась дорийская тетраполия — Эриней (ныне Гравия), Войо (Мариолата), Пиндос (Кастелия) и Китинон (Палеохори Фтиотиды).
На границе с Фтиотидой сохранились руины храма Геракла — «Пиры Геракла», где, по мифу, герой сгорел на погребальном костре.
В Кастриотиссе, деревне у Каллион, находится древний дорийский акрополь V века до н. э.

На пути из Амфиссы в Лидорики располагалась древняя Миония (ныне Агия Эфимия) со знаменитым акрополем. В районе нынешней Десфины находился древний город Эхедамия. Сегодняшняя Десфина привлекает туристов своими музеями — епископа Салон Исайи и художника Спироса Папалукаса, а также византийскими храмами.
Далее, по дороге от Кирры к Галаксиди, находился древний город Тритея; а между Галаксиди и Эвпалио — города западных локров: Толофон, Тейхио, Крокилион, Потиданея и Фискос (ныне Маландрино), где с IV века до н. э. располагалась столица их союза.
Ещё один древний город — Каллиполь, ныне погребённый под водами озера Морнос, — место знаменитой битвы с галлами в 279 году до н. э.
Эвпалио — город озольских локров с мощными укреплениями, упомянутый Фукидидом. Здесь сохранились руины древнего поселения и некрополя.

---

Современная Итея

На берегу Криссейского залива стоит Итея — сравнительно молодой город, основанный по указу Иоанна Каподистрии в 1830 году. Он известен своей планировкой в духе Ипподама Милетского.
Итея — порт, принимающий круизные суда круглый год. Какой другой город Центральной Греции может похвастаться подобным?
В начале XX века Итея служила базой Антанты в Первой мировой войне, а в 1950–60-х годах была излюбленным местом отдыха знаменитостей. Сегодня это идеальное направление для спокойного летнего отдыха.

---

Фокида и Освободительная война 1821 года

Фокида сыграла решающую роль в успехе Национально-освободительного восстания. Она стала второй после Пелопоннеса областью, поднявшей знамя революции — 24 марта 1821 года.
Взятие замка Салоны- Амфиссы   (10 апреля 1821 г.) и Битва у постоялого двора Гравии (8 мая 1821 г.) буквально спасли восстание, остановив продвижение турецких подкреплений к Пелопоннесу.
Битва при Амплиани (1824) — одна из самых кровопролитных, вновь сорвала наступление османов. Морское сражение у Агали (1827) предвосхитило поражение Ибрагим-паши в битве при Наварино.
Сегодня в Амфиссе, в доме воеводы Панурья, действует превосходный Музей Греческой революции.

---

Монастыри и духовные святыни

Несмотря на гористый и изолированный характер местности, Фокида была важным духовным центром Византийской и поствизантийской эпохи.
Здесь действуют выдающиеся монастыри, привлекающие паломников со всего мира:

• Панагия Варнакова (1077 г.), основанная Комнинами и восстановленная на личные средства Иоанном Каподистрием ;
• Монастырь Пророка Илии в Хриссо (1019 г.), где 24 марта 1821 года началось восстание в Центральной Греции;
• Панагия Триволу в Просилио (XIV в.), где в юности был монахом Космас Этолий;
• Монастырь Преображения Спасителя в Галаксиди (1250 г.);
• Монастырь Куцуру (1670 г.);
• Старый и Новый монастыри Святого Иоанна Предтечи (1376 и 1873 гг.);
• Старый монастырь Святого Иоанна Предтечи в Артотине (1728 г.), где был монахом Греческий национальный герой Афанасий Диакос;
• Монастырь Панагии Пантанассы в Гравии (1512 г.).

В митрополии Амфиссы сохранились уникальные фрески Спироса Папалукаса, выполненные методом «антхиволона» — единственные в своём роде в Греции.

---

Природные достопримечательности

По богатству природных красот Фокида не уступает ни одному региону страны.
Окружённая четырьмя горами — Парнассом, Гионой, Вардуся и Итой — она образует уникальный природный ландшафт.
Среди главных чудес природы: дельфийский пейзаж и оливковая роща Амфиссы, Криссейский залив с островками, десять «кратеров» Итеи, источник Святой Элеусы, истоки Беотийского Кифиса, озеро Морнос, фьорды Галаксиди, ущелье Река, редкий горный козёл Гионы, лес Граммени Оксиас, пещера Кори́кион, острова Тризония и живописное побережье Восточной и Западной Фокиды, а также лыжный центр Парнаса «Келарья», скалолазные трассы в Серникаки и Сикия, альпийские пейзажи и туристические тропы.

Таким образом, Фокида — самый богатый по количеству и разнообразию туристических достопримечательностей регион Центральной Греции.
Она заслуживает соответствующего уровня туристического продвижения и развития, при совместной работе двух муниципалитетов и региональных властей, обладающих ресурсами и возможностями для этого.

Пока же прекрасная и уникальная Фокида остаётся «пасынком» даже в собственном административном доме — в регионе Центральной Греции.
Пришло время это изменить.

                                                       

                                                             

НЕИЗВЕСТНОЕ О ФОКИДЕ: КАК СВЯЗАНЫ ФОКИДА, ПАДЕНИЕ ТРОИ И ПЕРВОЕ ОПИСАНИЕ СПОРТИВНОГО СОСТЯЗАНИЯ? ЧЕРЕЗ ЭПЕЯ ФОКИЙЦА-СОЗДАТЕЛЯ ТРОЯНСКОГО КОНЯ!

 «Фокиец Эпей, родом с Парнаса, при помощи Афины Паллады создал “беременную” (наполненную воинами) деревянную лошадь».

— Еврипид

Эпей был сыном Панопея (или Панопеяса), мифического героя города Панопы — древнего полиса в Фокиде — и внуком Фока. Таким образом, он считался истинным фокейцем и часто упоминался в античных источниках как один из самых выдающихся героев, которых Фокида дала Троянской войне. Его имя навсегда связалось с хитростью и техническим гением — качествами, которые древние греки нередко приписывали Фокиде, земле тайн и священной силы, расположенной неподалёку от Дельф.

С юных лет Эпей занимался обработкой дерева, ведь соседний Парнас изобиловал лесами. Так он рано овладел искусством деревообработки и приобрёл архитектурные знания. Ещё молодым он создал деревянную статую бога Гермеса в Аргосе. Вместе со своими спутниками — Схедием и Эпистрофом — он участвовал в Троянской экспедиции, командуя тридцатью фокейскими кораблями.

Помимо мастерства в ремесле, Эпей отличался выдающейся физической силой — его считали лучшим   кулачным бойцом в войске ахейцев. Хотя в сражениях он не проявил особой воинской доблести, прославился ловкостью и техническим умением. На погребальных играх в честь Патрокла он одержал победу в состязании по кулачному бою, победив Эвриала, сына Микистея из Аргоса.

Гомер описывает, как Эпей одним ударом повалил противника на землю, покрытого кровью и потерявшего сознание, после чего поднял его на руки и передал товарищам. Это яркое описание считается первым письменным свидетельством спортивного состязания в истории, а также прообразом идеала «честного соревнования». Эпей участвовал и в погребальных играх по случаю смерти Ахилла, где победил Акама, сына Тесея.

Однако главным его достижением стало создание Троянского коня. С помощью богини Афины — которая впервые подсказала идею Одиссею — Эпей построил деревянного коня, ставшего самым знаменитым военным обманом античности. Троянский конь представлял собой колоссальное деревянное сооружение, полое внутри, чтобы вместить лучших греческих воинов — среди них Одиссея, Менелая, Диомеда и Неоптолема.

По словам Гомера, для его постройки было срублено около двух тысяч деревьев с горы Ида в Троаде. Гигантская конструкция имела потайные отверстия и двери, искусно замаскированные, чтобы не были видны стыки. В зависимости от источника, внутри помещалось от 12 до 50 ахейских воинов. Конь был настолько высок, что первый воин, спрыгнувший наружу — Эхиoн, сын Порфеуса — погиб, упав на землю.

Большинство источников утверждает, что Эпей находился внутри коня, поскольку знал устройство механизма и способ открытия дверей. Другие же говорят, что именно он лично подвёл коня к стенам Трои. Эпей считается главным архитектором этой машины, сочетавшим мастерство плотника, инженерные знания и стратегическое мышление. После падения Трои его чествовали как местного героя в Панопее и окрестностях.

Слава Эпея распространилась по всему греческому миру после окончания войны. Его имя встречается около 80 раз у различных античных авторов, помимо Гомера. Еврипид посвятил ему целую трагедию под названием «Эпей», к сожалению, не сохранившуюся. В «Троянках» Еврипид писал:

«Фокиец Эпей, родом с Парнаса, при помощи Афины Паллады создал “беременную” (наполненную воинами) деревянную лошадь».

Платон упоминает его в «Государстве», а Лукиан в «Истинной истории» описывает кулачный бой Эпея с египтянином Арием в подземном мире. В Дельфийском оракуле находилась картина знаменитого художника Полигнота, изображавшая Эпея, рушащего стены Трои — символическое воплощение разрушения города.

Из Вергилия мы узнаём о судьбе героя после падения Трои. Во время возвращения фокейских кораблей, следуя за флотом Нестора, Эпей попал в сильный шторм, который отбросил его судно к берегам Нижней Италии. Там, в заливе Таранто, он основал город Метапонт. Он построил храм, посвящённый богине Афине Палладе — своей покровительнице — и поместил там железные инструменты, с помощью которых создал Троянского коня. Эпей жил близ Фурий и, по преданию, считается основателем города Пиза.

Создание Троянского коня навсегда закрепило за Эпеем славу одного из самых легендарных героев Фокиды. Истинный сын своей земли, он вошёл в историю не воинской доблестью, а гением инженера и изобретателя, вершиной которого стало создание Троянского коня. Благодаря ему Фокида подарила Греции изобретение, которое положило конец Трое.

                                    

                                        

                                     

ΤΑ ΑΓΝΩΣΤΑ ΤΗΣ ΦΩΚΙΔΑΣ : ΠΩΣ ΣΥΝΔΕΕΤΑΙ Η ΦΩΚΙΔΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΛΩΣΗ ΤΗΣ ΤΡΟΙΑΣ, ΤΟ "ΕΥ ΑΓΩΝΙΖΕΣΘΑΙ" ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΑΘΛΗΤΙΚΟΥ ΓΕΓΟΝΟΣ? ΜΕ ΤΟΝ ΕΠΕΙΟ ΤΟΝ ΦΩΚΕΥΣ, ΤΟΝ ΘΡΥΛΙΚΟ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΗ ΤΟΝ ΔΟΥΡΕΙΟΥ ΙΠΠΟΥ!

      «ο Φωκεύς Επειός, από τα μέρη του Παρνασσού, με τη βοήθεια της Παλλάδος Αθηνάς, κατασκεύασε τον ‘έγκυο’ (με πολεμιστές) ξύλινο ίππο»

     Ευριπίδης

Ο Επειός ήταν γιος του Πανοπέα (ή Πανοπέως), μυθικού ήρωα της Πανόπης — πόλης της αρχαίας Φωκίδας — και εγγονός του Φώκου. Έτσι, θεωρείται γνήσιος Φωκεύς και μνημονεύεται συχνά στις αρχαίες πηγές ως ένας από τους σημαντικότερους ήρωες που πρόσφερε η Φωκίδα στον Τρωικό Πόλεμο. Το όνομά του έμεινε συνδεδεμένο με την πανουργία και την τεχνική ευφυΐα — χαρακτηριστικά που οι αρχαίοι Έλληνες απέδιδαν συχνά στη Φωκίδα, γη μυστηρίου και ιερής δύναμης, κοντά στους Δελφούς.

 

Από νεαρή ηλικία ο Επειός ασχολούνταν με ξύλινες κατασκευές, καθώς ο Παρνασσός πρόσφερε άφθονη ξυλεία. Έτσι ανέπτυξε από νωρίς την τέχνη της ξυλουργικής και απέκτησε αρχιτεκτονικές γνώσεις. Νέος ακόμη, φιλοτέχνησε το ξύλινο άγαλμα του θεού Ερμή στο Άργος. Μαζί με τους συντρόφους του, τον Σχεδίο και τον Επίστροφο, συμμετείχαν στην Τρωική Εκστρατεία με τριάντα φωκικά πλοία.

 

Εκτός από την κατασκευαστική του δεινότητα, ο Επειός διέθετε και εξαιρετική σωματική δύναμη — θεωρούνταν ο καλύτερος πυγμάχος του στρατεύματος των Αχαιών. Παρότι δεν διακρίθηκε ιδιαίτερα για πολεμική ανδρεία, έγινε γνωστός για τη δεξιοτεχνία και την τεχνική του ικανότητα. Στους ταφικούς αγώνες προς τιμήν του Πάτροκλου, αναδείχθηκε νικητής στον αγώνα πυγμαχίας, νικώντας τον Ευρύαλο, γιο του Μηκιστέα από το Άργος.

 

Ο Όμηρος περιγράφει πως ο Επειός, με μία μόνο γροθιά, έριξε τον αντίπαλό του αιμόφυρτο και αναίσθητο, και αμέσως τον σήκωσε στα χέρια για να τον παραδώσει στους συντρόφους του. Αυτή η γλαφυρή περιγραφή θεωρείται η πρώτη γραπτή αναφορά αθλητικού γεγονότος στην ιστορία, καθώς και της έννοιας του «Εὖ ἀγωνίζεσθαι». Ο Επειός συμμετείχε επίσης στους ταφικούς αγώνες για τον θάνατο του Αχιλλέα, όπου νίκησε τον Ακάμα, γιο του Θησέα.

 

Το μεγαλύτερο όμως επίτευγμά του ήταν η κατασκευή του Δούρειου Ίππου. Με τη βοήθεια της θεάς Αθηνάς — που έδωσε πρώτη την ιδέα στον Οδυσσέα — ο Επειός δημιούργησε το ξύλινο άλογο, το πιο διάσημο τέχνασμα της Τρωικής Εκστρατείας. Ο Δούρειος Ίππος ήταν κολοσσιαία ξύλινη κατασκευή, κούφια στο εσωτερικό, ώστε να χωράει μέσα της τους καλύτερους Έλληνες πολεμιστές (ανάμεσά τους ο Οδυσσέας, ο Μενέλαος, ο Διομήδης και ο Νεοπτόλεμος).

 

Σύμφωνα με τον Όμηρο, για την κατασκευή του κόπηκαν περίπου 2.000 δέντρα από το βουνό Ίδη της Τροίας. Η επιβλητική αυτή μηχανή είχε κρυφά ανοίγματα και θύρες, περίτεχνα καλυμμένες ώστε να μη διακρίνονται οι αρμοί τους. Ανάλογα με την πηγή, στο εσωτερικό του χωρούσαν από 12 έως 50 Αχαιούς πολεμιστές. Ήταν τόσο ψηλή κατασκευή που ο πρώτος πολεμιστής που πήδηξε έξω, ο Εχίων του Πόρθεως, σκοτώθηκε πέφτοντας στο έδαφος.

 

Οι περισσότερες πηγές αναφέρουν πως ο Επειός βρισκόταν μέσα στον Ίππο, καθώς γνώριζε τον μηχανισμό και τον τρόπο ανοίγματος των θυρών. Άλλες πηγές υποστηρίζουν ότι οδήγησε ο ίδιος τον Δούρειο Ίππο στα τείχη της Τροίας. Θεωρείται ο κύριος αρχιτέκτονας της κατασκευής, συνδυάζοντας ξυλεία, μηχανική γνώση και στρατηγική σύλληψη. Μετά την Άλωση της Τροίας, ο Επειός τιμήθηκε στην Πανοπέα και στη γύρω περιοχή ως τοπικός ήρωας.

 

Η φήμη του εξαπλώθηκε μετά το τέλος του πολέμου. Το όνομά του αναφέρεται περίπου 80 φορές από διάφορους αρχαίους συγγραφείς, πέραν του Ομήρου. Ο Ευριπίδης του αφιέρωσε ολόκληρη τραγωδία, με τίτλο «Επειός», η οποία δυστυχώς δεν σώζεται. Στις "Τρωάδες", ο Ευριπίδης γράφει:

 

> «Ὁ γὰρ Παρνάσιος Φωκεύς Ἐπεῖος μηχαναῖσι Παλλάδος ἐγκύμον ἵππον τεύχεων συναρμόσας»

> δηλαδή,«ο Φωκεύς Επειός, από τα μέρη του Παρνασσού, με τη βοήθεια της Παλλάδος Αθηνάς, κατασκεύασε τον ‘έγκυο’ (με πολεμιστές) ξύλινο ίππο».

 

Ο Πλάτωνας τον αναφέρει στην "Πολιτεία", ενώ ο Λουκιανός, στην "Αληθινή Ιστορία", περιγράφει έναν πυγμαχικό αγώνα του Επείου με τον Αιγύπτιο Άρειο στον Κάτω Κόσμο. Στο Μαντείο των Δελφών υπήρχε πίνακας του περίφημου ζωγράφου Πολυγνώτου, που απεικόνιζε αλληγορικά τον Επείο να γκρεμίζει τα τείχη της Τροίας.

 

Από τον Βιργίλιο μαθαίνουμε για την τύχη του ήρωα μετά την Άλωση. Κατά την επιστροφή των φωκικών πλοίων, ενώ ακολουθούσε τον στόλο του Νέστορα, ξέσπασε σφοδρή τρικυμία που παρέσυρε το πλοίο του ως την Κάτω Ιταλία. Εκεί, στον κόλπο του Τάραντα, ίδρυσε την πόλη Μεταπόντιο. Ανήγειρε ναό αφιερωμένο στην Αθηνά Παλλάδα — την προστάτιδά του — και αφιέρωσε εκεί τα σιδερένια εργαλεία με τα οποία είχε κατασκευάσει τον Δούρειο Ίππο. Έζησε κοντά στους Θούριους και, σύμφωνα με αστικό μύθο, θεωρείται ιδρυτής της πόλης της Πίζας.

 

Η κατασκευή του Δούρειου Ίππου καθιέρωσε τον Επείο ως έναν από τους πλέον θρυλικούς ήρωες της Φωκίδας. Γνήσιος απόγονος της φωκικής γης, έμεινε στην ιστορία όχι για την πολεμική του ανδρεία, αλλά για την τεχνική του ιδιοφυΐα και την ευρηματικότητά του — αρετές που κορυφώθηκαν με τη δημιουργία του Δούρειου Ίππου. Μέσα από αυτόν, η Φωκίδα χάρισε στην Ελλάδα το τέχνασμα που έφερε το τέλος της Τροίας.