НЕИЗВЕСТНОЕ ФОКИДЫ: ИТЕА – ОСНОВНАЯ БАЗА «СЕРДЕЧНОГО ВЗАИМОПОНИМАНИЯ -АНТАНТЫ» В КОРИНФСКОМ ЗАЛИВЕ ВО ВРЕМЯ ПЕРВОЙ МИРОВОЙ ВОЙНЫ

 НЕИЗВЕСТНОЕ ФОКИДЫ:

ИТЕА – ОСНОВНАЯ БАЗА «СЕРДЕЧНОГО ВЗАИМОПОНИМАНИЯ -АНТАНТЫ»
В КОРИНФСКОМ ЗАЛИВЕ ВО ВРЕМЯ ПЕРВОЙ МИРОВОЙ ВОЙНЫ

В 1917–1918 годах боевые действия войск Антанты на Салоникском фронте в Македонии против «Центральных держав» достигли наивысшей интенсивности. Возникла острая необходимость массовой переброски войск, главным образом Франции и Великобритании, морским путём в Салоники. Франция называла все операции на Балканском полуострове «Campagne d’Orient» и являлась основной силой, обеспечивавшей защиту морских транспортных перевозок.

Первоначальный маршрут предусматривал морскую доставку солдат, техники и припасов в Салоники из Европы с огибанием Пелопоннеса. Однако Германия, как ведущая сила блока, стремясь поддержать союзников — болгар, австро-венгров и турок — попыталась перекрыть этот путь с помощью подводной войны. Немецкие субмарины расширили зоны патрулирования в Средиземном, Ионическом, Северном и Восточном Эгейском морях, серьёзно затруднив союзные линии снабжения.

После потери крупного транспортного судна Province II, на борту которого находилось 2000 человек и 200 лошадей и мулов, потопленного у мыса Малия подводной лодкой UC-35 всего за 17 минут, союзники приняли решение сменить маршрут. Десантирование войск стало происходить в итальянском городе Таранто, откуда конвои — в сопровождении кораблей охранения, торпедных катеров и самолётов — пересекали Ионическое море и выходили к проливу между Лефкадой и Кефалонией. Базы немецких подлодок в Ионическом море находились в городе Котор (современное Черногория), и угроза конвоям была непосредственной.

Целью союзников был безопасный Коринфский  залив у города Патра , где было установлено двойное противолодочное заграждение — сеть, протянутая от островка Оксиа до мыса Паппас. Вдоль сети патрулировали вооружённые французские рыболовные суда, оснащённые глубинными бомбами. Ни одна немецкая подводная лодка не смогла преодолеть этот «барьер» за всю Первую мировую войну.

Последним пунктом прибытия войск была Итея — небольшой город с надёжной гаванью, расположенный относительно близко к железнодорожной станции Бралос. Солдаты, прибывавшие в Итею, направлялись в лагерь отдыха за холмом Айи Анаргири, где восстанавливались перед отправкой дальше. Спустя некоторое время их перевозили грузовиками через Амфиссу в лагерь отдыха в Бралосе, а затем поездом — в Салоники. Порт Итеи и лагерь отдыха находились под французским командованием, тогда как железнодорожная станция Бралоса и соответствующий лагерь находились под британским управлением.

В интернете, к сожалению, отсутствуют сведения о французских воинских подразделениях, прошедших через Итею, в отличие от британских. Информация о британских частях получена на основании данных с надгробий военнослужащих на кладбище Бралоса.

Для обеспечения медицинской помощи войскам, а также из-за бушевавшей в Итее пандемии «испанского» гриппа, были развёрнуты французский военный госпиталь в Итее и британский — в Бралосе. Известно, что некоторые погибшие солдаты были похоронены на старом кладбище Кирры, а другие — на кладбище Айи Анаргири. Единственным сооружением французской базы в Итее, сохранившимся до наших дней, являются Французские молы — бетонные склады припасов, расположенные на западной окраине города.

                                          

                                        

  

ΤΑ ΑΓΝΩΣΤΑ ΤΗΣ ΦΩΚΙΔΑΣ:ΟΜΕΡ ΒΡΥΩΝΗΣ -ΕΝΑΣ ΑΠΟΓΟΝΟΣ ΤΩΝ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΩΝ, Ο ΚΑΛΥΤΕΡΟΣ ΦΙΛΟΣ ΚΑΙ Ο ΑΣΠΟΝΔΟΣ ΕΧΘΡΟΣ!

Τα άγνωστα της Φωκίδας: ο  Ομέρ Βρυώνης,  απόγονος των Παλαιολόγων, ο καλύτερος φίλος και άσπονδος εχθρός!    

 

Για την οικογένεια των Βρυώνηδων υπάρχουν 2 εκδοχές . Η πρώτη αναφέρει ότι το Βρυέννιος ή Βρυέννιος ήταν το όνομα μιας ευγενούς βυζαντινής οικογένειας που ανήλθε σε εξέχουσα θέση τον 11ο και 12ο αιώνα, κυρίως ως στρατιωτικοί διοικητές. Η ετυμολογία του ονόματος είναι αβέβαιη. Τα πρώτα μέλη της οικογένειας εμφανίζονται τον 9ο αιώνα, με τον στρατηγό Θεόκτιστο Βρυέννιο. Κανένα δεν είναι γνωστό για τον 10ο αιώνα, αλλά επανεμφανίζονται στο δεύτερο μισό του 11ου αιώνα, όταν ανήλθαν σε υψηλές στρατιωτικές διοικήσεις και συνδέθηκαν με τη δυναστεία των Κομνηνών. Μέλη της οικογένειας διατήρησαν υψηλές θέσεις μέχρι τον 12ο αιώνα και καταγράφονται μέχρι τον 15ο αιώνα.

 

  Η άλλη εκδοχή , πολύ ενδιαφέρουσα από αρκετές πηγές  αναφέρει  ότι οι Βρυώνηδες  είναι απόγονοι της βυζαντινής δυναστείας των Παλαιολόγων. Μετά την κατάρρευση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, οι Παλαιολόγοι αναδείχθηκαν ως κυρίαρχοι πρίγκιπες διαφόρων πριγκιπάτων και εξαπλώθηκαν σε όλη την Ευρώπη: στη Βενετία ή τη Ρώμη, στη Ρωσία και στη Γαλλία. Υπό την οθωμανική επιρροή, ορισμένοι από τους Παλαιολόγους ασπάστηκαν τους Μουσουλμάνους. Στο έργο του «Ταξίδι στην Ελλάδα» του 1820 , ο de Pouqueville, ιατρός και  γενικός πρόξενος της Γαλλίας στην αυλή του Αλή Πασά των Ιωαννίνων, αναφέρει έναν προκάτοχο των Βρυώνηδων, τον Ομάρ Πασά Βρυώνη Α΄, ως διάδοχο ενός από τους κλάδους αυτής της δυναστείας. Ο ιστορικός Π. Αραβαντινός το  1856  διατυπώνει επίσης τον ίδιο ισχυρισμό στη Χρονογραφία της Ηπείρου. Αυτές οι τελευταίες πηγές δείχνουν ότι οι Βρυώνηδες εμφανίστηκαν στο Βιλαέτι των Ιωαννίνων στα μέσα του 17ου αιώνα  ως Τιμαρλί Σπαχήδες στην περιοχή του Μπερατίου.

 

 Σε κάθε περίπτωση οι  προύχοντες γαιοκτήμονες αναφέρονταν ως μπέηδες και αποτελούσαν το θεμέλιο της οθωμανικής κυριαρχίας στη νότια Αλβανία. Στις εξέχουσες οικογένειες περιλαμβάνονταν οι Βρυώνηδες  και οι Αυλώνες με έδρα την εύφορη πεδιάδα του Μυζακίου εντός του Σαντζακίου του Μπεράτ, οι οποίοι πουλούσαν τα γεωργικά τους προϊόντα στην Ιταλία και εκτός από την οικονομική τους δύναμη ασκούσαν επίσης ισχυρή επιρροή στην τοπική οθωμανική διοίκηση. Η πλούσια τάξη των γαιοκτημόνων αντλούσε το εισόδημά της από την υλοτομία, την εξόρυξη, τη γεωργία και άλλες μικρότερες βιομηχανίες και ήταν παρόμοια με την αριστοκρατία της Ευρώπης, αν και σε μικρότερη κλίμακα.

 

 

 

Ο Ομέρ (Όμηρος κατά της άλλης εκδοχής )  Βρυώνης ήταν Οθωμανός πασάς αλβανικής καταγωγής, ο οποίος έδρασε ως υψηλόβαθμος στρατιωτικός της Οθωμανική Αυτοκρατορία και έπαιξε σημαντικό ρόλο στα πρώτα στάδια της Ελληνική Επανάσταση του 1821. Καταγόταν από το χωριό Βριόνι (Vrion) κοντά στο Μπεράτι της σημερινής Αλβανίας.

 H ακριβής χρονολογία γέννησης δεν είναι γνωστή, αναφέρεται ως «18ος αιώνας». Ως έφηβος, γόνος πλούσιας οικογένειας μεγάλωσε στην αυλή του Αλή Πασά στα Ιωάννινα και έκανε εκεί τις στρατιωτικές σπουδές του. Ξεκίνησε στρατιωτική καριέρα ως διοικητής δυνάμεων του προκρίτου του Ελμπασάν.  Το 1797 συμμετείχε στη καταστολή της εξέγερσης του Πασβάνογλου, πασά του Βιδινίου. Μετά από την εντολή του σουλτάνου πήγε στην Αίγυπτο όπου πολέμησε ενάντια στον Ναπολέοντα Βοναπάρτη (1798-1801) και συμμετείχε επίσης στις εκστρατείες του Μωχάμετ Άλης εναντίον των Μαμελούκων. Απέκτησε έτσι μεγάλη στρατιωτική εμπειρία .

 Επιστρέφοντας στα Ιωάννινα, υπηρέτησε τον Αλή Πασά σε συγκρούσεις εναντίον άλλων πασάδων και του σουλτάνου. Ο αστικός μύθος αναφέρει ότι κατά το 1814-1816  αναπτύχτηκε  ιδιαίτερα  στενή  φιλία μεταξύ του Ομέρ Βρυώνη και των Οδυσσέα Ανδρούτσο και  Αθανάσιο Διάκο , που υπηρετούσαν στο στρατό του Αλή Πασά εκείνης της εποχής . Ο Αθανάσιος Διάκος , λόγου του ανοιχτού του χαρακτήρα ήταν πολύ αγαπητός από τον Ομέρ και τον Οδυσσέα, που κατά κάποιο τρόπο , λόγω της υψηλής στρατιωτικής θέσης και των δύο από τον Διάκο , τον «προστάτευαν».

 

  Το 1820, προβλέποντας την ήττα του Αλή Πασά, τον πρόδωσε και πέρασε στο πλευρό του Σουλτάνου. Ως ανταμοιβή τον Ιανουάριο του 1821 έλαβε τη διοίκηση του σαντζακίου του Αυλώνα (σημερινή Αλβανία), από τον Σουλτάνο.

Κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης έλαβε εντολή να καταπνίξει την επανάσταση στην ανατολική Ελλάδα. Μετά από την μάχη της Αλαμάνας , προσπάθησε να σώσει τον αιχμάλωτο Αθανάσιο Διάκο και με τα δεδομένα της στιγμής και της εποχής του πρότεινε το αξίωμα αξιωματικού και αλλαγή θρησκείας , τα όποια ο Διάκος αρνήθηκε με το « Εγώ Γραικός εγεννήθηκα , Γραικός θε να αποθάνω» με αποτέλεσμα να πεθάνει δια του ανασκολοπισμού.

 Αυτό το γεγονός , η αποτυχία του Ομέρ Βρυώνη να « σώσει»  τον φίλο του τον  Αθανάσιο Διάκο έμελλε να αλλάξει την τύχη της Ελληνικής Επανάστασης του 1821.

Άμεσα μετά απέτυχε στην επιχείρηση εναντίον του Οδυσσέας Ανδρούτσος στο Χάνι της Γραβιάς τον Μάιο του 1821, όπου αντιμετώπισε ηρωική αντίσταση.  Με το αποτέλεσμα  την ματαίωση των σχεδίων του Σουλτάνου να πάρει την Άμφισσα, να περάσει στην Πελοπόννησο για την άρση της πολιορκίας της Τροπιλίτσας από τον Κολοκοτρώνη. Μετά από την Μάχη της Γραβιάς ο Ομέρ Βρυώνης πέρασε στην Λειβαδιά , μετά στην Εύβοια , όπου βρήκε σθεναρή αντίσταση . Αμέσως μετά πήγε νότια και κατάφερε να διαλύσει την πολιορκία της Ακρόπολης από τους Έλληνες.

Μετά από τον θάνατο του Αλή Πασά με την μεσολάβηση του Χουρσίτ Πασά ( Γεωργιανό στην καταγωγή)  του ανατέθηκαν τα σαντζάκια των Ιωαννίνων, Αυλώνας και Δελβινίου . Το Ιανουάριο του 1822 του ανατέθηκε η καμπάνια εναντίων των Σουλιωτών, οπου τους ανάγκασε σε συνθηκολόγηση το Σεπτέμβρη του 1822.

Στα τέλη του 1822, αυτός και ο Μεχμέτ Ρεσίτ Πασά  (Κιουταχής) ένωσαν τις δυνάμεις τους για να πολιορκήσουν την πόλη του Μεσολογγίου. Η πόλη περικυκλώθηκε πλήρως στις 25 Οκτωβρίου και θα μπορούσε να είχε πέσει, αν οι ντόπιοι είχαν εγκαταλείψει την πόλη. Ωστόσο, αντιστάθηκαν με επιτυχία στην πολιορκία και ο Βρυώνης κατέφυγε σε διαπραγματεύσεις για να σώσει τους άνδρες του, παρά τη γνώμη του Μεχμέτ Ρεσίτ και του Γιουσούφ Πασά. Οι πολιορκημένοι Έλληνες κατέστρεψαν το ηθικό του οθωμανικού στρατού και όταν ενισχύθηκαν από τη θάλασσα, οι αρχάριοι Τούρκοι καπετάνιοι και οι δύο πασάδες προγραμμάτισαν την κύρια επίθεσή τους για τη νύχτα των Χριστουγέννων, 24 Δεκεμβρίου, υπολογίζοντας ότι οι Έλληνες θα αιφνιδιάζονταν. Ωστόσο, η επίθεση απέτυχε. Έξι ημέρες αργότερα, η πολιορκία άρθηκε.

 

Μεταγενέστερη καριέρα

Ως αποτέλεσμα αυτής της αποτυχίας, ο ανταγωνισμός μεταξύ του Ομέρ Βρυώνης και του Μεχμέτ Ρεσίτ κλιμακώθηκε, με αποτέλεσμα την ανάκλησή του πρώτου  από την Πύλη το 1824, όταν του ανατέθηκε η διοίκηση της Θεσσαλονίκης.  Ο κύριος λόγος ήταν να μένει ο Ομέρ Βρυώνης μακριά από την Αλβανία , όπου διατηρούσε μεγάλη επιρροή  με συνεχείς μηχανορραφίες. Το 1927 ό Ομέρ Βρυώνης ήταν ο Φρούραρχος της Σόφιας στην Βουλγαρία και  κατά τη διάρκεια του μεταγενέστερου Ρωσοτουρκικού πολέμου του 1828, ηγήθηκε ενός στρατού 20.000 ανδρών σε μια ανεπιτυχή προσπάθεια να σπάσει  την πολιορκία της Βάρνας.

Σε μια προσπάθεια να ανακουφίσει την πολιορκία της Βάρνας, ο Ομέρ Βρυώνης έφερε στρατό 20.000 ανδρών, αλλά στο τέλος αναχαιτίστηκε με επιτυχία.

Η Μάχη της Κούρτεπα ήταν ένα επεισόδιο κατά τη διάρκεια της Πολιορκίας της Βάρνας κατά τη διάρκεια του Ρωσοτουρκικού Πολέμου (1828–1829). Η Μάχη της Κούρτεπα έλαβε χώρα στις 18 (30) Σεπτεμβρίου 1828.

 

Στη μάχη του Κούρτεπε , οι Ρώσοι υπό τον Πρίγκιπα Ευγένιο της Βυρτεμβέργης επιτέθηκαν, αλλά ηττήθηκαν και υποχώρησαν. Η ρωσική επιχείρηση μέσα από δασώδες, ορεινό και τραχύ έδαφος κατέληξε σε αποτυχία. Η αιματηρή μάχη κόστισε στους Ρώσους έως και 1.400 νεκρούς. Ο Πρίγκιπας της Βυρτεμβέργης τραυματίστηκε. Το άλλο ρωσικό   απόσπασμα του Στρατηγού Καρλ Ιβάνοβιτς Μπίστραμ, ,  το οποίο επιτέθηκε σε τουρκικές θέσεις την ίδια ημέρα, έχασε 500 άνδρες, αλλά είχε την αμυντική επιτυχία, έχοντας  απωθήσει τόσο τη φρουρά όσο και τον στρατό του Ομέρ Βρυώνη.  Ωστόσο, οι Τούρκοι δεν ακολούθησαν αυτή τη νίκη επι του Πρίγκιπα Ευγένιο της Βυρτεμβέργης και περίμεναν 11 ημέρες στο ίδιο σημείο.

 

 

Ο Πρώσος Κόμης Χ. φον Μόλτκε έγραψε:

 

«Η επίθεση στο Κούρτεπε είναι ένα από τα πιο λαμπρά επιτεύγματα της εκστρατείας του 1828. Αν και η επιδιωκόμενη επίθεση ήταν ανεπιτυχής, η γενναιότητα των ρωσικών στρατευμάτων έκανε τόσο έντονη εντύπωση στους Τούρκους που οι συνέπειες αυτής της μάχης επηρέασαν σημαντικά την έκβαση της εκστρατείας.»

 

Η μάχη στο Κουρτεπέ ανάγκασε τον Ομέρ Πασά να εγκαταλείψει το σχέδιό του να διασπάσει την πολιορκία της  Βάρνα και τον κράτησε στη θέση του μέχρι το τέλος της πολιορκίας. Στις 29 Σεπτεμβρίου, το φρούριο παραδόθηκε και ο Ομέρ Πασάς υποχώρησε, καταδιωκόμενος από ρωσικά στρατεύματα.

Ήταν η τελευταία του συμμετοχή στις πολεμικές επιχειρήσεις και στο τέλος του 1828 ο Ομέρ Βρυώνης απεβίωσε στα Κιουτάχεια της βορειοδυτικής Τουρκίας

 

Ο Ομέρ Βρυώνης κέρδισε την «αθανασία» στην Ελληνική κουλτούρα χάρη σε ένα ποίημα « Η Φυγή» του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη και ομώνυμο τραγούδι:

 

«T’ άλογο! τ’ άλογο! Oμέρ Bριόνη,
το Σούλι εχούμησε και μας πλακώνει.
T’ άλογο! τ’ άλογο! ακούς, σουρίζουν
ζεστά τα βόλια τους, μας φοβερίζουν.

»Για ιδές, σα δαίμονες μας πελεκάνε!
Kάτου απ’ το βράχο τους πώς ροβολάνε!
Δες τα κεφάλια μας, δες τα κουφάρια
κυλάνε ανάκατα σαν να ’ν’ λιθάρια.

»T’ άλογο! τ’ άλογο! Aκούς πώς σκούζουν!
Oι λύκοι φθάσανε, ρυάζονται, γρούζουν.
Άνοιξ’ η κόλαση και μου ξερνάει
τον μαύρον κόσμο της για να με φάει.

»Bριόνη, πρόφθασε· ακόμη ολίγο,
κι από τα νύχια τους δε θα ξεφύγω.
T’ άλογο!… Γνώρισα τη φουστανέλα
του εχθρού μου τ’ άσπονδου Λάμπρου Tζαβέλα.

»Δεν τόνε βλέπετε, σα Xάρος φθάνει
ψηλ’ ανεμίζοντας το γιαταγάνι.
Nιώθω το χέρι του μες στην καρδιά,
που πάει σπαράζοντας τα σωθικά.

»Aνεμοστρόβιλος, θεοποντή,
όλα σα σίφουνας θα καταπιεί.
Tο μάτι επάνω μου άγρια στυλώνει,
μαχαίρι δίκοπο μέσα μου χώνει.

»Kρύο το σίδερο χωνεύει, σφάζει.
Aκούτε, ακούτε τον πώς μου φωνάζει.
Nιώθω το χνότο του φωτιά ζεστό,
πόρχετ’ επάνω μου σα να ’ναι φιό.

»T’ άλογο! τ’ άλογο, Oμέρ Bριόνη.
O ήλιος έπεσε, νύχτα σιμώνει…
Άστρα, λυτρώστε με· αυτή τη χάρη
ζητάει ο Aλήπασας, πιστό φεγγάρι.

 

Η επιρροή του Ομέρ Βρυώνης στους Αρβανίτες και μουσουλμάνους Αλβανούς ήταν τόσο έντονη,  που ενώ από το 1823 ο Βρυώνης δεν συμμετείχε ενεργά σε θέματα της Ελληνικής Επανάστασης, ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος του γράφει μια επιστολή, στην οποία συνεχίζεται ο διάλογος για την ενδεχόμενη συμμαχία ανάμεσα σε επαναστατημένους Έλληνες και τους μουσουλμάνους Αλβανούς απέναντι σε κοινό εχθρό, τους Οθωμανούς.  

 

«Υψηλότατε,

Ο στρατηγός Καραϊσκάκης μ’ επληροφόρησεν όσα η υψηλότης σας τον εκάμετε χαμπέρι, και δεν στοχάζομαι άλλο, παρά πώς τω όντι δεν εγελάσθηκα όσες φορές έβαλα με τον νουν μου και είπα εις πολλούς ότι, αν από την αρχήν ο Ομέρ πασάς ήτον εις τον τόπον του Αλή πασά, τα πράγματα ήθελαν τρέξει διαφορετικά, και όχι μόνον το όνομά του ήθελε μείνει αθάνατον, αλλά και η Αρβανιτιά ήθελεν έχει και την δόξαν οπού της πρέπει, και την ελευθερίαν, και την ευτυχίαν της. Αν ο Αλή πασάς ήθελε να δεθή με τους Έλληνας όχι με τα ψεύματα και με ταξίματα, τα οποία ημπορούσεν ύστερον και να μη βαστάξη, αλλά με τα σωστά και με την αλήθειαν, χωρίζοντας τα σύνορά μας και τα σύνορά του, και δίδοντας κάθε σιγουριτά εις ημάς, καθώς και ημείς εις αυτόν, και αυτός ήθελε δοξασθή, και οι εδικοί μας τόποι δεν ήθελαν χαλασθούν, και οι εδικοί του ήθελαν βασταχθή ελεύθε­ροι και αχάλαστοι. Ωστόσο αυτό έτζι ήτον προωρισμένον από τον Θεόν να γένη, και εκείνο που δεν έκαμεν ο Αλή πασάς, μ’ όλον που εφαίνετο τόσον μεγάλος άνθρωπος, έμελλε να γενή εις τες ήμερες και εις το όνομα της υψηλότητός σας.

Ημείς, υψηλότατε, δεν έχομεν πόλεμον με τους Αρβανίτας, και αν δεν ήρχοντο να μας φορτωθούν, ποτέ δεν ηθέλαμε τους φορτωθή· δεν μας πειράζει τελείως αν ο ένας πιστεύη τον Μωάμεθ και ο άλλος τον Χριστόν· αυτό ας το εξετάση ο Θεός, εις τον οποίον όλοι μας θε να δώσωμεν την ψυχήν. Εις αυτόν τον κόσμον θέλομεν να είμεθα ελεύθεροι και να ζούμε από κάτω από τους νόμους μας, καθώς και όλα τα άλλα ελεύθερα έθνη ζουν από κάτω από τους εδικούς των, και όχι να είμεθα σκλάβοι, επειδή ούτε οι πρόγονοί μας ήτον σκλάβοι κανενός. Όταν έχωμεν αυτά, με όλους όσοι θέλουν την φιλίαν μας, είμεθα φίλοι, και φίλοι πιστοί και αχώριστοι, διότι κανενός κακόν δεν θέλομεν και μάλιστα, όταν ημπορούμεν, έχομεν ευχαρίστησιν να βοηθούμεν όσους κατατρέχονται άδικα.

Η υψηλότης σας προβάλλετε, αν σας κατατρέξη το δεβλέτι σας, να ευρήτε βοήθειαν από ημάς και, αν πάλιν ημπορέσετε να συμβιβαστητε, να χωρίσωμεν τα σύνορά μας, μέσα εις τα οποία να μην εμβήτε πλέον διά να μας πειράξετε. Όταν είστε κατατρεγμένος (καθώς εγώ δεν αμφιβάλλω και, αν αμφιβάλλετε η υψηλότης σας, με φαίνεται ότι απατάσθε), η εδική μας η βοήθεια είναι σίγουρη, επειδή και διά ξηράς με αρκετά στρατεύματα ημπορούμε να σας προφθάσωμε, και διά θαλάσσης τα καράβιά μας εις ολίγες ημέρες είναι εις την θάλασσαν της Πρέβεζας και Αρβανιτιάς, ώστε το όφελος διά την υψηλότητά σας είναι φανερόν· εκ του εναντίου, αν συμβιβασθητε (εις τον οποίον συμβιβασμόν δεν εννοώ ποίον θεμέλιον ημπορείτε να βάλετε), πρέπει και ημείς να έχωμε τα σύνορα εκείνα οπού καταλαμβάνομεν ότι μας ωφελούν· επειδή διαφορετικά αι συμφωνίαι μας θε να είναι προς όφελος του ενός μέρους μόνον, δηλαδή τής υψηλότητός σας, και όχι και των δύο μερών· και ποτέ αι συμφωνίαι δεν είναι στερεαί, όταν δεν είναι ωφέλιμοι και διά τα δύο μέρη.

Αν η υψηλότης σας λοιπόν καταλαμβάνετε οπού ημπορούν να γενούν μεταξύ μας τέτοιαι συμφωνίαι, οπού να μη γίνεται αδικία εις κανένα από τα δύο μέρη, και τες οποίες ημπορούμε να βεβαιώσωμε και με σιτάρτια και με ρεχέμια, τότε, ει μεν θέλετε και ημπορείτε, κάμνετε τον κόπον και ορίζετε έως εις τα σύνορα της Άρτας, έρχομαι και εγώ εις την Λαγκάδαν και ανταμωνόμεθα και κουβεντιάζομε· αν πάλιν δεν το ευρίσκετε έτζι εύλογον, στέλνετε δύο ανθρώπους, τους πλέον πιστούς σας, όποιους θέλετε, στέλνω και εγώ άλλους δύο, με όλην την πληρεξουσιότητα οπού χρειάζονται να έχουν και ανταμώνονται.

Στοχάζομαι ότι από το γράμμα μου γνωρίζετε πώς σας γράφω με όλην την αληθοσύνην και ειλικρίνειαν. Την ίδιαν αληθοσύνην ελπίζω να ευρώ και από το μέρος σας, και επειδή έφθασε να κινήσουν τα στρατεύματά μας εναντίον της Άρτας, διά τούτο στέλνω το παρόν μου με ατζελέν, και πάλιν με ατζελέν πρέπει να φθάση η απόκρισίς σας, διά  να έλθη με τον καιρόν.»

Είναι γνωστό, ότι αυτή η προσπάθεια δεν ευδοκίμησε αλλά δείχνει την σημαντικότητα του Ομέρ Βρυώνη στον τότε Ελλαδικό χώρο. 

Τελικά , ο Βρυώνης χαρακτηρίζεται ως ικανός στρατιωτικός, με εμπειρία από εκστρατείες στην Αίγυπτο και εντός της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Ήταν επιδέξιος στο να αλλάζει στρατόπεδα όταν το κρίσιμο συμφέρον του το επέβαλε.

Η δράση του στην επανάσταση του 1821 τον έφερε στην ελληνική ιστορική συνείδηση ως αντιπάλου της απελευθερωτικής προσπάθειας.

Η αλλαγή πλευράς από τον Αλή Πασά στο Σουλτάνο δείχνει πολιτική ευελιξία ή/και στρατηγική επιβίωσης.

Η συμμετοχή του στα πρώτα στάδια της επανάστασης τον αντιπαράθεσε με τις ελληνικές επαναστατικές δυνάμεις, γεγονός που επισκιάζει τη φήμη του στο ελληνικό πλαίσιο.

Ο Ομέρ Βρυώνης αποτελεί παράδειγμα ενός οθωμανικού αξιωματούχου της εποχής των τελικών χρόνων της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, με αλβανική καταγωγή, εμπνευσμένο από διεθνείς στρατιωτικές εμπειρίες (Αίγυπτος, Μαμελούκοι) και κόμβο στρατηγικών αλλαγών στην περίοδο πριν και κατά την Ελληνική Επανάσταση.

 

Μετά τον Ομέρ Βρυώνη  ακολούθησαν άλλα μέλη της οικογένειας του να έχουν πολιτική ισχύ και δύναμη και να επηρεάζουν τις τύχες του Αλβανικού Κράτος του 19 και του  20 αιώνα. Ο γιος του Καχρεμάν Πασάς Βρυώνης έκτισε την πόλη Φιέρι το 1864, 10 χιλιόμετρα πιο μακριά από την Αρχαία Απολλωνία. Ο άλλος απόγονος του , ο Ηλίας Βρυώνης , εκλέχτηκε τρείς φορές Πρωθυπουργός της Αλβανίας και ήταν ο εμπνευστής και ο συντάξας της Αλβανικής Διακήρυξης της Ανεξαρτησίας του 1912.

                                                           

                                                        

                                                           

                                                                                 

                                                                                     

ΤΑ 

Η ΦΩΚΙΔΑ- «ΤΟ ΒΑΡΥ ΠΥΡΟΒΟΛΙΚΟ» ΤΗΣ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΠΡΟΒΟΛΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ.

 

Η ΦΩΚΙΔΑ- «ΤΟ ΒΑΡΥ ΠΥΡΟΒΟΛΙΚΟ» ΤΗΣ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ  ΠΡΟΒΟΛΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ.

 

 

H Φωκίδα είναι το πιο δυνατό «χαρτί» για την τουριστική προβολή και ανάπτυξη από τους άλλους νομούς που απαρτίζουν την Περιφέρεια Στέρεας Ελλάδας . Αντιθέτως τυχαίνει πολύ μειωμένη τουριστική προβολή και στήριξη σε σχέση με τους άλλους νομούς. Και όταν μιλάμε για τον Τουρισμό, δεν εννοούμε μόνο εξωτερικό τουρισμό με την επικέντρωση του ενδιαφέροντος στους αρχαιολογικούς χώρους, αλλά για «πλήρη πακέτο» του εξωτερικού και εσωτερικού τουρισμού, με τα μνημεία αρχαιολογικά , ιστορικά, θρησκευτικά , φυσικού κάλλους. 

 

Η Φωκίδα στα αρχαία χρόνια «φιλοξενούσε» στα σημερινά εδάφη της τα 3 αρχαία ελληνικά φύλα  και ήταν βάση για τα τρία κράτη τους, των Φωκέων, των Εσπέριων ή Οζολών Λοκρών και των Δωριέων . Στα εδάφη της υπήρχαν   πολλές σημαντικές Αρχαίες Πόλεις Κράτη , μερικές πόλεις από αυτές είναι γραμμένες  στα σχολικά βιβλία της ιστορίας σε όλο τον κόσμο . Στην Φωκίδα  επίσης υπήρχε  το σημαντικότερο μαντείο της αρχαιότητας , αυτό των Δελφών.  

 

  Να ξεκινήσουμε από την Ναυαρχίδα της τουριστικής κίνησης της Φωκίδας  , από τους Δελφούς. Οι Δελφοί ήταν μια πόλη που λειτουργούσε το σημαντικότερο μαντείο της Αρχαίας Οικουμένης , του Πυθίου Απόλλωνα. Τεράστια είναι η ιστορία των Δελφών, στο μαντείο κτίζεται ο Ναός του Απόλλωνα, οι 7 Σοφοί της Αρχαιότητας εκφράζουν τα 147 Δελφικά Παραγγέλματα, οι σημαντικότερες Αρχαίες Πόλεις Κράτη διατηρούν θησαυροφυλάκια στο Μαντείο. Από όλο το γνωστό κόσμο συρρέουν , πλούσιοι και φτωχοί πιστοί για τον χρησμό της Πυθίας. Για τους Δελφούς ξεσπούν 4 Ιεροί Πόλεμοι , όταν το συλλογικό όργανο διοίκησης του μαντείου, η ένωση 12 σημαντικών πόλεων και κρατών ,  η Δελφική Αμφικτιονία αποφασίζει να επέμβει με τα όπλα σε διαφορά γεγονότα. . Στη πόλη κάθε 4 χρόνια γινόταν  τα Πύθια , οι πιο σημαντικοί αγώνες μετά από τους Ολυμπιακούς, οπού τα διαγωνίσματα  εκτός  των αθλητικών είχαν και μουσικό χαρακτήρα κ το μοναδικό έπαθλο ήταν το δαφνοστέφανο και η μεγάλη φήμη του Πυθιονίκη. Σήμερα στους Δελφούς διασώζεται ένας από τους καλύτερους αρχαιολογικούς χώρους της χώρας, ο Ναός του Απόλλωνα, με την Ρωμαϊκή Αγορά, το Αρχαίο Θέατρο, με το Αρχαίο Στάδιο , Γυμνάσιο, Ναό Αθηνάς Προναίας , τους Θησαυρούς των Πόλεων, με την Κασταλία πηγή και πολλών άλλων κτισμάτων. Στο Αρχαιολογικό Μουσείο των Δελφών που διαθέτει παγκόσμια φήμη εκτός από τον Ομφαλό της Γης, την πρώτη καταγεγραμμένη μελωδία στο κόσμο , την Σφίγγα των Ναξίων, των Κόρων της Ιωνίας υπάρχει ο Ηνίοχος , το πιο τέλειο χάλκινο άγαλμα στο κόσμο. Τα τελευταία 5 χρόνια   η κίνησης στο αρχαιολογικό χώρο και στο μουσείο παρουσιάζει σταθερή αύξησή με 10-13% περίπου.     

 

  Από τους Δελφούς ερχόμαστε στην Άμφισσα .  Η ιστορία της Άμφισσας ξεκίνα από την αρχαιότητα, η ονομασία της με την επικρατέστερη εκδοχή προέρχεται από την νύμφη Άμφισσα, ερωμένη του θεού Απόλλωνα , την κόρη του Μάκαρου και εγγονή του θεού Αιόλου. Ο μύθος αναφέρει τον Ανδραίμονα ως βασιλιά της Άμφισσας και πατέρα του ήρωα του Τρωικού Πολέμου τον Θόαντα. Η Ακρόπολη της Άμφισσας με τα κυκλώπεια τείχη διασώζεται μέχρι σήμερα με προσθήκες κατά της Φραγκοκρατίας και της Τουρκοκρατίας . Στην πόλη της Άμφισσας υπάρχουν  πολλά αρχαιολογικά ευρήματα που είναι συγκεντρωμένα στο εντυπωσιακό Αρχαιολογικό Μουσείο, ένα από τα καλύτερα μικρά μουσεία της χώρας. Στον Πελοποννησιακό πόλεμο η Άμφισσα ήταν στο πλευρό της Σπάρτης και έχει καταστραφεί από τον Φίλλιπο Β’ κατά την διάρκεια του 3ου Ιερού Πολέμου. Οι Ρωμαίοι δεν μπόρεσαν να εκπορθήσουν την Ακρόπολη και σύναψαν εμπορική συμφωνία με την πόλη με πολλά προνόμια . Στην εποχή του Οκταβιανού Αυγούστου , μετά την νίκη του Ακταίου και την υποχρεωτική μετακόμιση των Αιτωλών στην Νικόπολη , η Άμφισσα γνώριζε μεγάλη ακμή με την προσέλευση των γειτόνων Αιτωλών και αριθμούσε 70.000 κατοίκους. Το 2014 στον ελαιώνα της ανακαλύφθηκε ο μυκηναϊκός τάφος που «λειτουργούσε» κατά του 13 -11 αιώνα π.Χ., που φαίνετα1 να αλλάζει όλα τα γνωστά χρονολογικά δεδομένα για την περιοχή. 

 

  Το σημερινό Γαλαξίδι είναι μοναδική Ναυτοπολιτεία της Ηπειρωτικής Ελλάδας με τέτοια πλούσια και διαχρονική ιστορία . Το σημερινό Γαλαξίδι στα αρχαία χρόνια ήταν μια ακμάζουσα πόλη των Εσπέριων Λοκρών από το 8ο αιώνα π.Χ. Το Χάλαιον ήταν μια από της σημαντικότερες πόλεις με την λατρεία του θεού Απόλλωνα και οι κάτοικοι διαχρονικά διαπρέπανε στην ναυτιλία και εμπόριο. Η πόλη κατοικείται συνέχεια και γνωρίζει ιδιαίτερη ακμή το 2ο αιώνα μ.Χ . Από την αρχαία εποχή υπάρχουν απομεινάρια της αρχαίας οχυρώσεις και θαυμάσιο Ναυτικό Μουσείο Γαλαξιδίου με εντυπωσιακά ευρήματα. Ο οικισμός ποτέ δεν εξαφανίστηκε και ακολουθούσε λαμπρή σταδιοδρομία σε βυζαντινά χρόνια και με ιδιαίτερη σημαντική πρόσφορα στον Απελευθερωτικό Αγώνα του 1821.

   Στην Φωκίδα υπάρχουν 3 πολύ  γνωστές Αρχαίες Πόλεις Κράτη  των Φωκέων, η Κίρρα , η Κρίσσα (σημερινό Χρισσό) και η Λιλαία . Η  ιστορία και των 3 πόλεων είναι πλούσια , από τους Ιερούς Πολέμους, τον Πρώτο Χημικό Πόλεμο της Αρχαιότητας , τον όρκο του Ιπποκράτη και πολλά αλλα. Άλλες αρχαίες πόλεις της ευρύτερες περιοχής ήταν η Δωρική Τετράπολη με το Ερίνεο ( σημερινή Γραβιά) , Βοίο ( σημερινή Μαριολάτα) , Πίνδο ( σημερινά Καστέλια) και το Κύτινο ( σημερινό Παλιοχώρι Φθιώτιδας)  . Στα σύνορα του νομού με την Φθιώτιδα  βρίσκονται τα Πυρά του Ηρακλέους , με τα απομεινάρια του Ναού, όπου κάηκε ο Ημίθεος, σύμφωνα με την μυθολογία. Κοντά βρίσκεται και  η Καστριώτισσα , ένα χωριό του Δ.Δ. των Καλλίων με αρχαία Δωρική Ακρόπολη χρονολογίας 500 χρονιά  π.Χ. 

  Στον δρόμο από την Άμφισσα στο Λιδωρίκι υπήρχε η Αρχαία Μυωνία στη σημερινή θέση της Αγίας Ευθυμίας, με την ξακουστλη Ακρόπολη της.  Στη περιοχή της σημερινής  Δεσφίνας υπήρχε μια αρχαία πόλη Εχεδάμεια. Η σημερινή Δεσφίνα ‘έχει να δείξει εξίσου πολλά αξιοθέατα στον ταξιδιώτη με τα δυο μουσεία της , του Δεσπότη Σαλώνων Ησαλια και του Σπύρου Παπαλουκά και βυζαντινούς ναους .  Στον δρόμο από το Κιρρα στο Γαλαξίδι υπήρχε η Αρχαία Πόλη της Τριταίας .  Στον δρόμο από το Γαλαξίδι προς το Ευπάλιο υπήρχαν και άλλες σημαντικές πόλεις των Εσπέριων Λοκρων, όπως ο Τολοφώνας, το Τειχιο, το Κροκύλειο, η Ποτιδάνεια και στο σημερινό Μαλανδρίνο υπήρχε η πόλη Φύσκο , η οποία αποτελούσε από το 4 αιώνα π.Χ. έδρα του κοινού των Εσπέριων Λοκρών.  Άλλη πόλη   ήταν η Αρχαία  Καλλίπολις, κοντά στο Λιδωρίκι , στο βυθό της λίμνης του Μόρνου σήμερα,  με την ξακουστή μάχη κατά των Γαλάτων το 279 π.Χ.

  Το Ευπάλιο ήταν μια Αρχαία Πόλη των Οζολών Λοκρών με ισχυρή οχύρωση. Η πόλη αναφέρεται από τον Θουκυδίδη κατά τον Πελοποννησιακό Πόλεμο. Ο επισκέπτης μπορεί να δει νότια και ανατολικά του χωριού τα ερείπια αρχαίου οικισμού και του αρχαίου νεκροταφείου. 

  Στην άκρη του Κρισσαίου Κόλπου υπάρχει η Ιτέα , μια νέα σχετικά πόλη , που ιδρύθηκε με το διάγγελμα του Ιωάννη Καποδίστρια το 1830 και έχει αξιοζήλευτη Ιπποδάμεια ρυμοτομία. Η Ιτέα ως λιμάνι δέχεται τα κρουαζιερόπλοια διαφόρων μεγεθών όλο το χρόνο. Ποια άλλη πόλη της Στερεάς Ελλάδας μπορεί να ισχυριστεί κάτι αντίστοιχο?

  Στις αρχές του 20 αιώνα η Ιτέα έπαιζε σημαντικό ρόλο ως βαση της Αντάντ στο 1 Παγκόσμιο Πόλεμο και ήταν  πόλος έλξης των διασημοτήτων στις δεκαετίας 50-60 και σήμερα παραμένει ιδανικός  προορισμός για ήσυχες καλοκαιρινές διακοπές.

 

Αν ρωτήσει κανείς για το ρόλο της Φωκίδας στην Επανάσταση του 1821, οι γνώστες της Ιστορίας του Απελευθερωτικού Αγώνα του Έθνους θα πουν  αμέσως  ότι η Φωκίδα διαδραμάτισε τον κυριότερο ρόλο στην επιτυχή έκβαση του Εθνικού Αγώνα. Ξεκίνησε δεύτερη  μετά  την Πελοπόννησο στις 24/3/1821 και ακολούθως οι άλλες περιοχές της Στερεάς Ελλάδας.  Η άλωση του Κάστρου των Σαλώνων (10/4/1821)  και η Μάχη στο Χάνι της Γραβιάς  λίγο αργότερα  (8/5/1821)  , κυριολεκτικά έσωσαν την Επανάσταση , ανακόπτοντας την προέλευση των  τουρκικών ενισχύσεων στην Πελοπόννησο. Η Μάχη της Άμπλιανης το  1824 , μια από τις φονικότερες μάχες της Επανάστασης ,πάλι ανέκοψε την παρέλαση μεγάλης στρατιάς των Τούρκων . Η Ναυμαχία της Αγκάλης το 1827 ήταν προπομπός και το αίτιο της ήττας του Ιμπραήμ Πασά στην Ναυμαχία του Ναβαρίνου. Σήμερα στην Άμφισσα στην Οικία του Οπλαρχηγού του Γερού Πανουργιά λειτουργεί εξαιρετικό Μουσείο της Ελληνικής Επανάστασης.

 

  Η Φωκίδα στην πάροδο των αιώνων ήταν  ένας  απομονωμένος  και ορεινός τόπος από την μία και ο πιο σύντομος  δρόμος από την Θεσσαλία και Κεντρική Στερεά Ελλάδα προς τον Μοριά   από την άλλη . Αυτός είναι ο λόγος ότι στη Φωκίδα , εκτός των γνωστών θρησκευτικών κέντρων , όπως το Άγιος Όρος και τα Μετέωρα,   στην Βυζαντινή και την μεταβυζαντινή περίοδο αναπτύχτηκαν αρκετά σημαντικά μοναστήρια. Σήμερα τα μοναστήρια της Φωκίδας αποτελούν πόλο έλξης του θρησκευτικού προσκυνηματικού τουρισμού με πολύ μεγάλο ενδιαφέρον από Ελληνικό και Διεθνή κοινό. Θα αναφέρω  μόνο επιγραμματικά : Παναγία Βαρνάκοβας ( έτος κτήσης 1077), κτήτορες μονής οι Κομνηνοι΄και ο Καποδίστριας, Μονή του Προφήτη Ηλία στο Χρισσό ( ε.κ.1019), εκεί στις 24/3/1841 έγινε η έναρξη της Επανάστασης του 1821 στην Στερεά Ελλάδα , Παναγία Τριβολού στο Προσήλιο ( 14 αιώνας) με τον Κοσμά Αιτωλό μοναχό εκεί στην νεαρή ηλικία, Μονή Μεταμόρφωσης του Σωτήρος στο Γαλαξίδι, (ε.κ.1250), Μονή Κουτσουρού (ε.κ.1670) , Παλιά και Νέα Μονές του Τίμιου Προδρόμου (ε.κ.1376, ε.κ.1873)  , Παλιά Μονή Τίμιου Προδρόμου στην Αρτοτίνα (ε.κ. 1728), εκεί που μόνασε ο Αθανάσιος Διάκος , Μονή Παναγιάς Παντάνασσας στην Γραβιά (ε.κ. 1512) . Στην Μητρόπολή της Άμφισσας υπάρχουν τοιχογραφίες του Σπύρου Παπαλουκά , φτιαγμένες με την μέθοδο των ανθιβολων , μοναδικές στο ελλαδικό χώρο τουλάχιστον.

 

  Από τα αξιοθέατα του Φυσικού Κάλλους η Φωκίδα δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από κανένα άλλον νομό της Στερέας Ελλάδας και της Ελλάδας γενικότερα. Με τους 4 ορεινούς όγκους που την περιβάλλουν , τον Παρνασσό, την Γκιώνα, τα Βαρδούσια και την Οίτη στην Φωκίδα δημιουργείται μοναδικό φυσικό «σκηνικό» . Θα αναφερθώ επιγραμματικά μόνο , το Δελφικό Τοπίο και ο Ελαιώνας της Άμφισσας, ο Κρισσαίος Κόλπος και τα νησάκια του, οι 10 «κρατήρες» στην Ιτέα , η Πηγή της Αγίας Ελεούσας και οι Πήγες του Βοιωτικού Κηφισού , η λίμνη του Μόρνου, τα « φιόρδ» Γαλαξιδιού, το Φαράγγι της Ρεκά και το αγριογιδο της Γκιώνας, ο Δάσος της Γραμμένης Οξυάς , το Κωρύκειο Άντρο , τα Τριζόνια και η αγρίας ομορφιάς ακτογραμμή της Δυτικής και Ανατολικής Φωκίδας, αμέτρητες πλαγιές βουνών, Χιονοδρομικό Κέντρο του Παρνασσού «Τα Κελάρια»,  πίστες αναρριχήσεις στο Σερνικάκι και στην Συκιά , νοτιότερος παγετώνας τησ Ευρώπησ στην Αγόριανη,  αλπικά τοπία , μονοπάτια. Όπως αντιλαμβάνεται κανείς η Φωκίδα είναι ο πλουσιότερος νομός της Στερέας Ελλάδας στο σύνολο των τουριστικών αξιοθέατων κάθε είδους. Και αξίζει εξίσου ανάλογη τουριστική προβολή και ανάπτυξη , με την συνεργασία των δυο Δήμων της μαζί με την Περιφέρεια της Στερέας Ελλάδας που διαθέτει  ειδικούς πόρους και δυνατότητες για αυτό. Μέχρι σήμερα   η όμορφη και μοναδική Φωκίδα μας παραμένει ένα αποπαίδι  και στον ίδιο της  το «διοικητικό σπίτι» της Περιφέρειας της Στερέας Ελλάδας. Αυτό κάποια στιγμή πρέπει να αλλάξει.