ΤΑ ΑΓΝΩΣΤΑ ΤΗΣ ΦΩΚΙΔΑΣ- ΣΙΜΟΝΕ ΠΟΜΑΡΝΤΙ, Ο ΠΡΩΤΟΣ ΔΥΤΙΚΟΣ ΖΩΓΡΑΦΟΣ ΤΗΣ ΦΩΚΙΔΑΣ

Ο Ιταλός καλλιτέχνης Σιμόνε Πομάρντι (Simone Pomardi), γεννημένος το 1757 ή 1760 στο Monte Porzio Catone  συνόδευσε τον  Βρετανό αρχαιολόγο Edward Dodwell  από το 1804 έως το 1806 στο δεύτερο επιστημονικό ταξίδι του νεαρού Άγγλου περιηγητή στην Ελλάδα. Σε τρία βιβλία με πλούσια εικονογράφηση, εξιστορεί για  τα ταξίδια τους στα Ιόνια νησιά, τη Δυτική Ελλάδα, τη Φωκίδα, τη Βοιωτία και την Αττική, όπως και ταξίδια που πραγματοποίησαν χωριστά στην Κεντρική Ελλάδα και την Πελοπόννησο.

   Παρότι ο Dodwell διέθετε καλλιτεχνικό ταλέντο, οι περισσότερες εικονογραφήσεις σχεδιάστηκαν από τον Pomardi ή υπό την καθοδήγησή του. Αντίστροφα, ο Dodwell έδινε στον Pomardi πληροφορίες για τα αρχαιολογικά μνημεία που συναντούσαν. Το αποτέλεσμα είναι μια συλλογή από χαρακτικά και λιθογραφίες εξαιρετικού ενδιαφέροντος για τους λάτρεις της ελληνικής αρχαιολογίας, καθώς, εκτός από τοπία και σκηνές της καθημερινής ζωής, αποτυπώνουν κυρίως κλασικά μνημεία πριν αφαιρεθούν οι ρωμαϊκές, χριστιανικές και οθωμανικές προσθήκες.

  Σε αντίθεση με τον εργοδότη του, ο Πομάρντι δεν ήταν ακαδημαϊκός μελετητής. Παρόλα αυτά, έγραψε ένα σαφή και συνοπτικό χρονικό  που επικεντρώνεται στην τρέχουσα κατάσταση κάθε περιοχής, αγγίζοντας θέματα όπως τα έθιμα των μουσουλμάνων, την ποιότητα των καταλυμάτων και ούτω καθεξής, κάνοντας αναφορές στην ιστορία και τη μυθολογία, αλλά χωρίς να αναφέρει τις πηγές. Είναι σίγουρο ότι ο Pomardi έκανε πολλά από τα σχέδιά του μετά από τις ενδείξεις του Dodwell.  Ο Dodwell μιλά συχνά για την ικανότητα του συντρόφου του ως συντάκτη και τον επαινεί ως παρατηρητικό επιμελή και ταλαντούχο καλλιτέχνη.

  Τα έργα του Pomardi  (600 σκίτσα) διακρίνονται από τη σαφήνεια, τη συνέπεια και την ιδιαίτερη ζωγραφική ποιότητα.

 Στο χρονικό του, ο Πομάρντι περιγράφει πώς ταξίδεψε αυτός και ο Ντόντγουελ από τη Ρώμη στη Σικελία και στη συνέχεια στη Ζάκυνθο, το Μεσολόγγι, την Πάτρα, την Ναύπακτο. Ιδιαίτερο ήταν το ταξίδι του στη Φωκίδα, όπου ο ζωγράφος επισκέφτηκε  το Γαλαξίδι,  την Άμφισσα, την Αγία Ευθυμία , το Χρισσό και  τους Δελφούς .  Εξαιρετικά είναι τα σκίτσα του Πομάρντι του Γαλαξιδίου,  της Άμφισσας, του κυκλώπειου τοίχου του   Κάστρου της Άμφισσας που υπάρχει και τώρα,  ακριβώς  όπως το ζωγράφισε ο Ιταλός καλλιτέχνης. Υπάρχουν 2 σκίτσα της αρχαίας πόλης της Μυωνίας στην Αγία Ευθυμία, του Χρισσού, του Προφήτη Ηλία , της Κασταλίας Πηγής και των Δελφών.  Παραμένοντας 3 μέρες στην Άμφισσα ο Πομάρντι περιγράφει την καθημερινή ζωή στα Σάλωνα με απλότητα, αφέλεια άλλα και ακρίβεια.  Αφηγείται επίσης τη διαμονή του με τον Dodwell  στην Αθήνα. Ο Πομάρντι  συνέχισε προς Φθιώτιδα, Θεσσαλία, Μαγνησία, Φωκίδα, Βοιωτία, Εύβοια, Αργολίδα και Κόρινθο. Ήταν ο πρώτος που σχεδίασε τοπία αυτών των περιοχών (Πλευρώνα, Θίσβη, Λαμία). Στο τέλος του ταξιδιού του ο Πομαρντι  αρρώστησε και υποχρεώθηκε να φύγει για τη  Ζάκυνθο, επιστρέφοντας τελικά στην Ιταλία μέσω Ιθάκης, Λευκάδας και Κέρκυρας. Μετά την επιστροφή του από την Ελλάδα στη Ρώμη ο Πομάρντι συνέχισε να δουλεύει μαζί με τον Dodwell, που επίσης έμεινε στην Ιταλική πρωτεύουσα, στα σχέδια τους. Ο Πομάρντι επανασχεδίασε τα σχέδια που έγιναν στην αρχή με μολύβι και μελάνι, σε σέπια και ακουαρέλες , ενώ ο Dodwell έκανε στα περιθώριά τους σημειώσεις σε ότι αφορά τις σκηνές, τα μνημεία, την ημερομηνία και τον καλλιτέχνη. Ο Σιμεόνε Πομάρντι πέθανε το 1830 σε ηλικία 70 ετών στη Ρώμη. 

Ο Σιμεόνε Πομάρντι είναι ο πρώτος Δυτικός ζωγράφος που απεικόνισε εκτεταμένα την Φωκίδα σε πολλά σκίτσα. Το ίδιο πραγματοποίησε και σε άλλα μέρη της Στερεάς Ελλάδας, της Βοιωτίας, Φθιώτιδας, Εύβοιας και Αττικής.