ΤΑ ΑΓΝΩΣΤΑ ΜΈΡΗ ΤΗΣ ΦΩΚΙΔΑΣ- ΠΥΡΑ ΤΟΥ ΗΡΑΚΛΕΟΥΣ ΚΑΙ ΑΠΟ ΠΟΙΟ ΔΗΛΗΤΗΡΙΟ ΠΕΘΑΝΕ Ο ΗΜΙΘΕΟΣ?

Στους πρόποδες της Οίτης  της  ορεινής Φωκίδας  στο υψόμετρο των 1160 μέτρων είναι χτισμένο ένα μικρό χωριό – η Πυρά του Ηρακλέους . Το όνομα του χωριού οφείλεται στο μύθο για τον ημίθεο Ηρακλή που κάηκε στη μεγάλη Πυρά για να γλυτώσει από το δηλητήριο  στη θέση Μάρμαρα , σε ένα ύψωμα του οροπεδίου της Καταβόθρας με θέα προς τα βουνά Βαρδούσια, Γκιώνα και τον Παρνασσό. Στη θέση αυτή ακόμα και τώρα σώζονται ερείπια της ορθογώνιας στοάς , κίονες δωρικού ναού του 3 αιώνα προ Χριστού που ήταν αφιερωμένος στον Ηρακλή. . Νότια του ναού υπάρχει βωμός , ο οποίος χρησιμοποιήθηκε από την αρχαϊκή εποχή μέχρι την έλευση των Ρωμαίων.

  Σύμφωνα με το μύθο ο Ηρακλής με την Δηιάνειρα μετά την εγκατάλειψη του παλατιού του πεθερού του Οινέα στην Καλυδώνα πήραν δρόμο στο Νότο για να πάνε στη Τίρυνθα. Όταν έφτασαν στην Εύηνο ποταμό συνάντησαν τον κένταυρο Νέσσο που περνούσε τους διαβάτες στην απέναντι όχθη στη ράχη του όπως έκαναν όλοι οι κένταυροι που έλεγχαν τα ποτάμια. Εδώ πρέπει να πούμε ότι ο Νέσσος ήταν ο παλιός γνώριμος του Ηρακλή. Ήταν ένας από τους αρχηγούς των Κενταύρων στη κευταυρομαχία στη Φολόη που ο ημίθεος τους κατατρόπωσε  , σκοτώνοντας τους πολλούς και τρέποντας στη φυγή τους υπόλοιπους. Πιθανών  θέλοντας να πάρει εκδίκηση από τον Ηρακλή όταν πρώτα μετέφερε την Δηιάνειρα προσπάθησε να την βιάσει στη μέση του ποταμού. Η γυναίκα του ημίθεου φώναξε για βοήθεια και ο Ηρακλής πλήγωσε θανάσιμα τον Νέσσο με το βέλος , ποτισμένο με το   δηλητήριο της Λερναίας Ύδρας. Πεθαίνοντας ο Κένταυρος είπε στη γυναίκα του Ηρακλή ότι αν επαλείψει με το αίμα του τον χιτώνα του ήρωα θα την αγαπάει για πάντα. Η Δηιάνειρα , πιστεύοντας , μάζεψε το αίμα του Νέσσου σε ένα χάλκινο  φιαλίδιο . Πολύ αργότερα όταν ο Ηρακλής ερωτεύτηκε την Ιόλη η γυναίκα του έβαλε το δηλητηριασμένο αίμα του Νέσσου στον χιτώνα και τον έστειλε στον Ήρωα . Σε λίγες  ώρες  ο χιτώνας άρχισε να τον καίει πάρα πολύ και όταν προσπάθησε να το βγάλει έβγαινε μαζί με την σάρκα του. Έτσι, μεταφέρθηκε στην Τραχίνα, ανέβηκε στην Οίτη , μάζεψε ένα σωρό ξύλα και διέταξε τον φίλο του  Φιλοκτήτη να ανάψει φωτιά να τον κάψουν για να γλυτώσει το μαρτύριο. Όταν η φωτιά ψήλωσε αρκετά ο Δίας με κεραυνό άνοιξε μια τρύπα στη γη και άρχισε να αναβλύζει   ο Γοργοπόταμος που δρόσισε τον Ηρακλή και ήρθε το σύννεφο και πήρε τον Ήρωα στον Όλυμπο.

 Αν ο αναγνώστης ψάξει στο διαδύκτιο για αυτό το θέμα θα βρει μια ενδιαφέρουσα μελέτη του ιατρού Πολύκαρπου Παπασπηλιόπουλου που βασιζόμενη στα στοιχεία που μας λέει ο Σοφοκλής για το θάνατο του Ηρακλή στη τραγωδία του «Τραχινιαι» βγάζει το ενδιαφέρον και λογικό συμπέρασμα ότι το δηλητήριο του Νέσσου και της Λερναίας Ύδρας κατά επέκταση ήταν το θειούχο διχλωραιθύλιο, το πιο γνωστό ως sulfur mustard ή στην μορφή αερίου ως «αέριο μουστάρδας» με ευρεία  χρήση στο Πρώτου Παγκόσμιο Πόλεμο.