Η ΦΩΚΙΔΑ- «ΤΟ ΒΑΡΥ ΠΥΡΟΒΟΛΙΚΟ» ΤΗΣ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΠΡΟΒΟΛΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ.

 

Η ΦΩΚΙΔΑ- «ΤΟ ΒΑΡΥ ΠΥΡΟΒΟΛΙΚΟ» ΤΗΣ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ  ΠΡΟΒΟΛΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ.

 

 

H Φωκίδα είναι το πιο δυνατό «χαρτί» για την τουριστική προβολή και ανάπτυξη από τους άλλους νομούς που απαρτίζουν την Περιφέρεια Στέρεας Ελλάδας . Αντιθέτως τυχαίνει πολύ μειωμένη τουριστική προβολή και στήριξη σε σχέση με τους άλλους νομούς. Και όταν μιλάμε για τον Τουρισμό, δεν εννοούμε μόνο εξωτερικό τουρισμό με την επικέντρωση του ενδιαφέροντος στους αρχαιολογικούς χώρους, αλλά για «πλήρη πακέτο» του εξωτερικού και εσωτερικού τουρισμού, με τα μνημεία αρχαιολογικά , ιστορικά, θρησκευτικά , φυσικού κάλλους. 

 

Η Φωκίδα στα αρχαία χρόνια «φιλοξενούσε» στα σημερινά εδάφη της τα 3 αρχαία ελληνικά φύλλα και ήταν βάση για τα τρία κράτη τους, των Φωκέων, των Εσπέριων ή Οζολών Λοκρών και των Δωριέων . Στα εδάφη της υπήρχαν   πολλές σημαντικές Αρχαίες Πόλεις Κράτη , μερικές πόλεις από αυτές είναι γραμμένες  στα σχολικά βιβλία της ιστορίας σε όλο τον κόσμο . Στην Φωκίδα  επίσης υπήρχε  το σημαντικότερο μαντείο της αρχαιότητας , αυτό των Δελφών.  

 

  Να ξεκινήσουμε από την Ναυαρχίδα της τουριστικής κίνησης της Φωκίδας  , από τους Δελφούς. Οι Δελφοί ήταν μια πόλη που λειτουργούσε το σημαντικότερο μαντείο της Αρχαίας Οικουμένης , του Πυθίου Απόλλωνα. Τεράστια είναι η ιστορία των Δελφών, στο μαντείο κτίζεται ο Ναός του Απόλλωνα, οι 7 Σοφοί της Αρχαιότητας εκφράζουν τα 147 Δελφικά Παραγγέλματα, οι σημαντικότερες Αρχαίες Πόλεις Κράτη διατηρούν θησαυροφυλάκια στο Μαντείο. Από όλο το γνωστό κόσμο συρρέουν , πλούσιοι και φτωχοί πιστοί για τον χρησμό της Πυθίας. Για τους Δελφούς ξεσπούν 4 Ιεροί Πόλεμοι , όταν το συλλογικό όργανο διοίκησης του μαντείου, η ένωση 12 σημαντικών πόλεων και κρατών ,  η Δελφική Αμφικτιονία αποφασίζει να επέμβει με τα όπλα σε διαφορά γεγονότα. . Στη πόλη κάθε 4 χρόνια γινόταν  τα Πύθια , οι πιο σημαντικοί αγώνες μετά από τους Ολυμπιακούς, οπού τα διαγωνίσματα  εκτός  των αθλητικών είχαν και μουσικό χαρακτήρα κ το μοναδικό έπαθλο ήταν το δαφνοστέφανο και η μεγάλη φήμη του Πυθιονίκη. Σήμερα στους Δελφούς διασώζεται ένας από τους καλύτερους αρχαιολογικούς χώρους της χώρας, ο Ναός του Απόλλωνα, με την Ρωμαϊκή Αγορά, το Αρχαίο Θέατρο, με το Αρχαίο Στάδιο , Γυμνάσιο, Ναό Αθηνάς Προναίας , τους Θησαυρούς των Πόλεων, με την Κασταλία πηγή και πολλών άλλων κτισμάτων. Στο Αρχαιολογικό Μουσείο των Δελφών που διαθέτει παγκόσμια φήμη εκτός από τον Ομφαλό της Γης, την πρώτη καταγεγραμμένη μελωδία στο κόσμο , την Σφίγγα των Ναξίων, των Κόρων της Ιωνίας υπάρχει ο Ηνίοχος , το πιο τέλειο χάλκινο άγαλμα στο κόσμο. Τα τελευταία 5 χρόνια   η κίνησης στο αρχαιολογικό χώρο και στο μουσείο παρουσιάζει σταθερή αύξησή με 10-13% περίπου.     

 

  Από τους Δελφούς ερχόμαστε στην Άμφισσα .  Η ιστορία της Άμφισσας ξεκίνα από την αρχαιότητα, η ονομασία της με την επικρατέστερη εκδοχή προέρχεται από την νύμφη Άμφισσα, ερωμένη του θεού Απόλλωνα , την κόρη του Μάκαρου και εγγονή του θεού Αιόλου. Ο μύθος αναφέρει τον Ανδραίμονα ως βασιλιά της Άμφισσας και πατέρα του ήρωα του Τρωικού Πολέμου τον Θόαντα. Η Ακρόπολη της Άμφισσας με τα κυκλώπεια τείχη διασώζεται μέχρι σήμερα με προσθήκες κατά της Φραγκοκρατίας και της Τουρκοκρατίας . Στην πόλη της Άμφισσας υπάρχουν  πολλά αρχαιολογικά ευρήματα που είναι συγκεντρωμένα στο εντυπωσιακό Αρχαιολογικό Μουσείο, ένα από τα καλύτερα μικρά μουσεία της χώρας. Στον Πελοποννησιακό πόλεμο η Άμφισσα ήταν στο πλευρό της Σπάρτης και έχει καταστραφεί από τον Φίλλιπο Β’ κατά την διάρκεια του 3ου Ιερού Πολέμου. Οι Ρωμαίοι δεν μπόρεσαν να εκπορθήσουν την Ακρόπολη και σύναψαν εμπορική συμφωνία με την πόλη με πολλά προνόμια . Στην εποχή του Οκταβιανού Αυγούστου , μετά την νίκη του Ακταίου και την υποχρεωτική μετακόμιση των Αιτωλών στην Νικόπολη , η Άμφισσα γνώριζε μεγάλη ακμή με την προσέλευση των γειτόνων Αιτωλών και αριθμούσε 70.000 κατοίκους. Το 2014 στον ελαιώνα της ανακαλύφθηκε ο μυκηναϊκός τάφος που «λειτουργούσε» κατά του 13 -11 αιώνα π.Χ., που φαίνετα1 να αλλάζει όλα τα γνωστά χρονολογικά δεδομένα για την περιοχή. 

 

  Το σημερινό Γαλαξίδι είναι μοναδική Ναυτοπολιτεία της Ηπειρωτικής Ελλάδας με τέτοια πλούσια και διαχρονική ιστορία . Το σημερινό Γαλαξίδι στα αρχαία χρόνια ήταν μια ακμάζουσα πόλη των Εσπέριων Λοκρών από το 8ο αιώνα π.Χ. Το Χάλαιον ήταν μια από της σημαντικότερες πόλεις με την λατρεία του θεού Απόλλωνα και οι κάτοικοι διαχρονικά διαπρέπανε στην ναυτιλία και εμπόριο. Η πόλη κατοικείται συνέχεια και γνωρίζει ιδιαίτερη ακμή το 2ο αιώνα μ.Χ . Από την αρχαία εποχή υπάρχουν απομεινάρια της αρχαίας οχυρώσεις και θαυμάσιο Ναυτικό Μουσείο Γαλαξιδίου με εντυπωσιακά ευρήματα. Ο οικισμός ποτέ δεν εξαφανίστηκε και ακολουθούσε λαμπρή σταδιοδρομία σε βυζαντινά χρόνια και με ιδιαίτερη σημαντική πρόσφορα στον Απελευθερωτικό Αγώνα του 1821.

   Στην Φωκίδα υπάρχουν 3 πολύ  γνωστές Αρχαίες Πόλεις Κράτη  των Φωκέων, η Κίρρα , η Κρίσσα (σημερινό Χρισσό) και η Λιλαία . Η  ιστορία και των 3 πόλεων είναι πλούσια , από τους Ιερούς Πολέμους, τον Πρώτο Χημικό Πόλεμο της Αρχαιότητας , τον όρκο του Ιπποκράτη και πολλά αλλα. Άλλες αρχαίες πόλεις της ευρύτερες περιοχής ήταν η Δωρική Τετράπολη με το Ερίνεο ( σημερινή Γραβιά) , Βοίο ( σημερινή Μαριολάτα) , Πίνδο ( σημερινά Καστέλια) και το Κύτινο ( σημερινό Παλιοχώρι Φθιώτιδας)  . Στα σύνορα του νομού με την Φθιώτιδα  βρίσκονται τα Πυρά του Ηρακλέους , με τα απομεινάρια του Ναού, όπου κάηκε ο Ημίθεος, σύμφωνα με την μυθολογία. Κοντά βρίσκεται και  η Καστριώτισσα , ένα χωριό του Δ.Δ. των Καλλίων με αρχαία Δωρική Ακρόπολη χρονολογίας 500 χρονιά  π.Χ. 

  Στον δρόμο από την Άμφισσα στο Λιδωρίκι υπήρχε η Αρχαία Μυωνία στη σημερινή θέση της Αγίας Ευθυμίας, με την ξακουστλη Ακρόπολη της.  Στη περιοχή της σημερινής  Δεσφίνας υπήρχε μια αρχαία πόλη Εχεδάμεια. Η σημερινή Δεσφίνα ‘έχει να δείξει εξίσου πολλά αξιοθέατα στον ταξιδιώτη με τα δυο μουσεία της , του Δεσπότη Σαλώνων Ησαλια και του Σπύρου Παπαλουκά και βυζαντινούς ναους .  Στον δρόμο από το Κιρρα στο Γαλαξίδι υπήρχε η Αρχαία Πόλη της Τριταίας .  Στον δρόμο από το Γαλαξίδι προς το Ευπάλιο υπήρχαν και άλλες σημαντικές πόλεις των Εσπέριων Λοκρων, όπως ο Τολοφώνας, το Τειχιο, το Κροκύλειο, η Ποτιδάνεια και στο σημερινό Μαλανδρίνο υπήρχε η πόλη Φύσκο , η οποία αποτελούσε από το 4 αιώνα π.Χ. έδρα του κοινού των Εσπέριων Λοκρών.  Άλλη πόλη   ήταν η Αρχαία  Καλλίπολις, κοντά στο Λιδωρίκι , στο βυθό της λίμνης του Μόρνου σήμερα,  με την ξακουστή μάχη κατά των Γαλάτων το 279 π.Χ.

  Το Ευπάλιο ήταν μια Αρχαία Πόλη των Οζολών Λοκρών με ισχυρή οχύρωση. Η πόλη αναφέρεται από τον Θουκυδίδη κατά τον Πελοποννησιακό Πόλεμο. Ο επισκέπτης μπορεί να δει νότια και ανατολικά του χωριού τα ερείπια αρχαίου οικισμού και του αρχαίου νεκροταφείου. 

  Στην άκρη του Κρισσαίου Κόλπου υπάρχει η Ιτέα , μια νέα σχετικά πόλη , που ιδρύθηκε με το διάγγελμα του Ιωάννη Καποδίστρια το 1830 και έχει αξιοζήλευτη Ιπποδάμεια ρυμοτομία. Η Ιτέα ως λιμάνι δέχεται τα κρουαζιερόπλοια διαφόρων μεγεθών όλο το χρόνο. Ποια άλλη πόλη της Στερεάς Ελλάδας μπορεί να ισχυριστεί κάτι αντίστοιχο?

  Στις αρχές του 20 αιώνα η Ιτέα έπαιζε ασημαντικό ρόλο ως βαση της Αντάντ στο 1 Παγκόσμιο Πόλεμο και ήταν  πόλος έλξης των διασημοτήτων στις δεκαετίας 50-60 και σήμερα παραμένει ιδανικός  προορισμός για ήσυχες καλοκαιρινές διακοπές.

 

Αν ρωτήσει κανείς για το ρόλο της Φωκίδας στην Επανάσταση του 1821, οι γνώστες της Ιστορίας του Απελευθερωτικού Αγώνα του Έθνους θα πουν  αμέσως  ότι η Φωκίδα διαδραμάτισε τον κυριότερο ρόλο στην επιτυχή έκβαση του Εθνικού Αγώνα. Ξεκίνησε δεύτερη  μετά  την Πελοπόννησο στις 24/3/1821 και ακολούθως οι άλλες περιοχές της Στερεάς Ελλάδας.  Η άλωση του Κάστρου των Σαλώνων (10/4/1821)  και η Μάχη στο Χάνι της Γραβιάς  λίγο αργότερα  (8/5/1821)  , κυριολεκτικά έσωσαν την Επανάσταση , ανακόπτοντας την προέλευση των  τουρκικών ενισχύσεων στην Πελοπόννησο. Η Μάχη της Άμπλιανης το  1824 , μια από τις φονικότερες μάχες της Επανάστασης ,πάλι ανέκοψε την παρέλαση μεγάλης στρατιάς των Τούρκων . Η Ναυμαχία της Αγκάλης το 1827 ήταν προπομπός και το αίτιο της ήττας του Ιμπραήμ Πασά στην Ναυμαχία του Ναβαρίνου. Σήμερα στην Άμφισσα στην Οικία του Οπλαρχηγού του Γερού Πανουργιά λειτουργεί εξαιρετικό Μουσείο της Ελληνικής Επανάστασης.

 

  Η Φωκίδα στην πάροδο των αιώνων ήταν  ένας  απομονωμένος  και ορεινός τόπος από την μία και ο πιο σύντομος  δρόμος από την Θεσσαλία και Κεντρική Στερεά Ελλάδα προς τον Μοριά   από την άλλη . Αυτός είναι ο λόγος ότι στη Φωκίδα , εκτός των γνωστών θρησκευτικών κέντρων , όπως το Άγιος Όρος και τα Μετέωρα,   στην Βυζαντινή και την μεταβυζαντινή περίοδο αναπτύχτηκαν αρκετά σημαντικά μοναστήρια. Σήμερα τα μοναστήρια της Φωκίδας αποτελούν πόλο έλξης του θρησκευτικού προσκυνηματικού τουρισμού με πολύ μεγάλο ενδιαφέρον από Ελληνικό και Διεθνή κοινό. Θα αναφέρω  μόνο επιγραμματικά : Παναγία Βαρνάκοβας ( έτος κτήσης 1077), κτήτορες μονής οι Κομνηνοι΄και ο Καποδίστριας, Μονή του Προφήτη Ηλία στο Χρισσό ( ε.κ.1019), εκεί στις 24/3/1841 έγινε η έναρξη της Επανάστασης του 1821 στην Στερεά Ελλάδα , Παναγία Τριβολού στο Προσήλιο ( 14 αιώνας) με τον Κοσμά Αιτωλό μοναχό εκεί στην νεαρή ηλικία, Μονή Μεταμόρφωσης του Σωτήρος στο Γαλαξίδι, (ε.κ.1250), Μονή Κουτσουρού (ε.κ.1670) , Παλιά και Νέα Μονές του Τίμιου Προδρόμου (ε.κ.1376, ε.κ.1873)  , Παλιά Μονή Τίμιου Προδρόμου στην Αρτοτίνα (ε.κ. 1728), εκεί που μόνασε ο Αθανάσιος Διάκος , Μονή Παναγιάς Παντάνασσας στην Γραβιά (ε.κ. 1512) . Στην Μητρόπολή της Άμφισσας υπάρχουν τοιχογραφίες του Σπύρου Παπαλουκά , φτιαγμένες με την μέθοδο των ανθιβολων , μοναδικές στο ελλαδικό χώρο τουλάχιστον.

 

  Από τα αξιοθέατα του Φυσικού Κάλλους η Φωκίδα δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από κανένα άλλον νομό της Στερέας Ελλάδας και της Ελλάδας γενικότερα. Με τους 4 ορεινούς όγκους που την περιβάλλουν , τον Παρνασσό, την Γκιώνα, τα Βαρδούσια και την Οίτη στην Φωκίδα δημιουργείται μοναδικό φυσικό «σκηνικό» . Θα αναφερθώ επιγραμματικά μόνο , το Δελφικό Τοπίο και ο Ελαιώνας της Άμφισσας, ο Κρισσαίος Κόλπος και τα νησάκια του, οι 10 «κρατήρες» στην Ιτέα , η Πηγή της Αγίας Ελεούσας και οι Πήγες του Βοιωτικού Κηφισού , η λίμνη του Μόρνου, τα « φιόρδ» Γαλαξιδιού, το Φαράγγι της Ρεκά και το αγριογιδο της Γκιώνας, ο Δάσος της Γραμμένης Οξυάς , το Κωρύκειο Άντρο , τα Τριζόνια και η αγρίας ομορφιάς ακτογραμμή της Δυτικής και Ανατολικής Φωκίδας, αμέτρητες πλαγιές βουνών, Χιονοδρομικό Κέντρο του Παρνασσού «Τα Κελάρια»,  πίστες αναρριχήσεις στο Σερνικάκι και στην Συκιά , νοτιότερος παγετώνας τησ Ευρώπησ στην Αγόριανη,  αλπικά τοπία , μονοπάτια. Όπως αντιλαμβάνεται κανείς η Φωκίδα είναι ο πλουσιότερος νομός της Στερέας Ελλάδας στο σύνολο των τουριστικών αξιοθέατων κάθε είδους. Και αξίζει εξίσου ανάλογη τουριστική προβολή και ανάπτυξη , με την συνεργασία των δυο Δήμων της μαζί με την Περιφέρεια της Στερέας Ελλάδας που διαθέτει  ειδικούς πόρους και δυνατότητες για αυτό. Μέχρι σήμερα   η όμορφη και μοναδική Φωκίδα μας παραμένει ένα αποπαίδι  και στον ίδιο της  το «διοικητικό σπίτι» της Περιφέρειας της Στερέας Ελλάδας. Αυτό κάποια στιγμή πρέπει να αλλάξει.